حیات

* فیلوژنی بیانگر تاریخ تکاملی هر تاکسونومی است. انتوژنی با سیر تحول فردی است. تمام جانوران متازوئر از مراحل تکاملی و متوالی تخم، تسهیم، بلاستولا و گاسترولا مي گذرند.
* هگل معتقد بود انتوژنی تکرار سریع و کوتاه فیلوژنی است.

سلسله‌های حیات* کلیه موجودات زنده را به دو سلسله گیاهان و جانوران تقسیم نموده‌اند.
* در سال 1969 میلادی ویتاکر پیشنهاد سیستمی با پنج سلسله را داد که برمبنای تفکیک پروکاریوت از اوکاریوت می‌باشد . سلسلۀ مونرا شامل پروکاریوتها ست چهار سلسلۀ باقیمانده را اوکاریوتها تشکیل می‌دهند. سلسلۀ پروتیستا شامل موجودات اوکاریوتیک تک سلولی می‌باشد.



* سلسلۀ گیاهان شامل گیاهان عالی فتوسنتز کننده و جلبکهای چند سلولی است.
* سلسلۀ قارچها شامل کپکها، مخمرها و قارچهایی است که غذای خود را از طریق جذب به دست می‌آورند.
* بی‌مهرگان و مهره‌داران سلسلۀ جانوران را تشکیل می‌دهند.

اساس تشخیص تقسیم‌بندی جانوران با تقارن دو طرفی
پروتوستومها (دهان اولیها)
* دهان از بلاستوپور با نزدیک آن
* مخرج جدید
* تسهیم بیشتر مارپیچی
* جنینها بیشتر موزائیک
* در پروتوستومهای سلوم‌دار، سلوم از شکاف و تقسیم دستجات مزودرمی:
* کرمهای پهن، نمرته‌آ، کرمهای حلقوی، نرم‌تنان، بندپایان.



دوترستومها (دهان ثانویها)
* دهان جدید از استومودئوم
* مخرج از بلاستوپور یا نزدیک آن
* تسهیم بیشتر شعاعی
* جنینها بیشتر منظم و نامشخص
* همه سلوم دارند سلومها از ترکیب جیبهای انتروسلوس (بجز مهره‌داران)
* خارپوستان، همی کورداتا، کتوگناتا و مهره‌داران

جانوران دارای تقارن دوطرفی و سلوم کاذب
* نماتودها (کرمهای گرد) و بسیاری دیگر از شاخه‌های جانوری، سلوم کاذب دارند.
* آرایش لوله در داخل لوله


جانوران دارای تقارن دو طرفی و سلوم واقعی

متامریسم (بندبندی شدن)

* متامریسم تکرار پشت سر هم قطعات شبیه به هم بدن در طول محور طولی بدن جانور است.
* متامریسم فقط در سه شاخه جانوری کرمهای حلقوی، بندپایان و مهره‌داران یافت می‌شود.



سفالیزاسیون
* تفکیک و تمایز انتهای سر را سفالیزاسیون می‌نامند که بیشتر در جانوران با تقارن دوطرفی دیده می‌شود.



هم‌ساختی و همسانی
* در مطالعات مقایسه‌ای جانوران مفاهیم همولوگی (شباهت در منشأتشکیل) و آنالوگی (شباهت در عمل نه در منشأ پیدایش) در حیوانات مختلفبسيار به کار می‌رود.
* استخوانهای باله دلفین با استخوان بازوی انسان و بال خفاش هومولوگ.
* در آنالوگی شباهت اعمال مدنظر است. می‌توان از عمل بال در پروانه و پرنده نام برد.


طبقه‌بندی و فیلوژنی جانوران
* زیست‌شناسان ضرورت ارتباط نمونه‌های متنوع حیات را یک ضرورت عملینه فقط در نامگذاری بلکه در طبقه‌بندی آنان نیز احساس کرده‌اند.
* دانش تاکسونومی نامگذاری هرگونه موجود زنده به وسیله سیستم مورد قبولشدۀ مشترکی است که به بهترین شکل درجات شباهت موجودات را به همدیگربرساند. علم سیستماتیک طبقه‌بندی و تکامل زیستی را نیز دربرمی‌گیرد.


* ارسطو تلاش کرد موجودات را براساس ساختمان بدنی طبقه نماید. ساختار مدرن طبقه‌بندی امروزی از آن لینه است.
* طرح لینه برای طبقه‌بندی موجودات زنده برمبنای صعود گروههای جانوری نام طبقه‌بندی سلسله مراتبی معروف است.



* گروههای اصلی یا تاکسا امروزه به شرح نزولی زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند:
* سلسله، شاخه، رده، راسته، خانواده یا تیره، جنس، و گونه.
* فقط گونه دارای دو اسم است و دیگر تاکسا یک اسم دارند.



گونه
* لینه و عده‌ای از هوادارانش معتقد بودند که برای هرگونه جز یک تیپ نمی‌تواند وجود داشته باشد.
* تعریف کنونی گونه مبتنی بر دو دادۀ بنیادی است: پلی‌مورفیسم که ساختارگونه‌ای را توصیف می‌کند و جدایی تولیدمثلی که حدود آن را از دیدگاه زیستیترسیم می‌نماید.




* مفهوم «گونه چند سنخی» تغییرات درون گونه‌ای را به مثابۀ یک وجهمشخصۀ بنیادی می‌پذیرد و در نتیجه تصور ذهنی «تیپ» و کاربرد آن از اعتبارمی‌افتد.
* گونه چند سنخی دارای بُعد است زیرا بر پایۀ تغییرات مکانی و زمانیاستوار است. گونه دیگر در اینجا صنف مربوط به پایینترین تراز نیست، واحدجمعیت یا گروه جمعیتهاست که زیرگونه را تشکیل می‌دهد.
* گونه از اجتماع تعداد متغیری از زیرگونه‌ها که دارای قدرت گشن‌گیریمتقابل‌اند و همه از نقطه ‌نظر تاکسونومیک دارای یک ارزشند و همچنین «نمونه» گونۀ تشکیل دهنده‌شان هستند تشکیل می‌شود.



* اساس تشکیل تاکسا* جانورانی که ارتباط خیلی نزدیک به هم داشته باشند در گروهی به نام واحدتاکسونومیک قرار می‌گیرند.
* تاکسونومی در واقع وضع نمودن قانون است زیرا صنوف تاکسونومیک را تعریف و آنها را به صورت نظامی سلسله مراتبی مرتب می‌کند.



* یک صنف چهارچوب انتزاعی است که موجودات زنده را در آن جای می‌دهیم: گونه، جنس، خانواده و .. هرکدام صنفعی مربوط به ترازی خاص‌اند.
* امروزه صنف (چارچوب بالا) را از محتوای آنکه موجودات زندۀ حقیقی (کنونییا سنگواره‌ای) است و تاکسون نامیده می‌شود، مجزا می‌کنند.


* هنگامی که گونه و روشهای ممکن پیدایش آن را بدون ذکر گونه‌ای مشخص تعریف کنیم در واقع یک صنف گونه در نظر است.
* برعکس هنگامی که یک گونه مشخص به نام سگ ماهی را انتخاب و جای صحیح آنرا در دنیای جانوری جستجو می‌کنیم در این صورت اصطلاح تاکسون را به کارمی‌بریم (تاکسون سیلور هیتوس کانیکولا).

* بدن هر جانور شامل سه عنصر اصلی سلولها، مایعات بدن و عناصر ساختمانی خارج سلولی است. بدن جانور از محیط اطراف خارجی به وسیلۀ یک لایۀ ممتد سلولی جدا شده است.
* مایعات بدن به صورت طبیعی به دو بخش جدا می‌شوند . در فضای داخلی سلولی و فضای خارج سلولی قرار دارد.



* بخش عمدۀ آب بدن در داخل سلولها، سهم کوچکتری از آن نیز در خارج غشای سلولی، قسمتی از آب خارج سلولی، درون فضای بین سلولی (مایع بین سلولی) و قسمت دیگر در خون (آب پلاسمایی).
* مجموعه‌ای از سلولهای بدن یک موجود که دارای یک شکل و یک عمل باشد بافت. بافت پوششی وظایف اصلی و عمدۀ زیر را به عهده دارد:
* پوشش سطح خارجی و داخلی بدن، جذب، ترشح، درک احساس، قابلیت انقباض مثل سلولهای میواپیتلیال،



* اپی‌تلیا از هر سه لایه جنینی منشأ گرفته است.
* بافت سنگفرشی مانند سلولهایی که مجاری داخلی عروق را می‌پوشانند و به نام اندوتلیوم معروف‌اند نيز می‌توان سلولهایی که سطح داخل سروز را می‌پوشانند مانند پريتونيوم را نام برد.
* بافت پوششی، مکعبی و یا استوانه‌ای، بافت پوششی مطبق، بافت پوششی مطبق کاذب، دستۀ چهارم سلولهای هرمی شکل‌اند که غالباً درون آسینیهای غدد ترشحی و مجاری پیچیدۀ کلیه را مفروش می‌نمایند.
* بافت پوششی غددی ـ غدد ترشحی.

بافت همبند یا پیوندی* وظیفۀ اصلی این بافت پشتیبانی و حفاظت و نگهداری و وسیلۀ ارتباط و اتصال سایر بافتهاست. در ساختمان همۀ آنها سلولهای پراکنده، رشته‌ها و مادۀ بین سلولی به کار رفته و منشأ رویانی آنها سلولهای مزانشیمی است.



فیبروبلاستها

سلولهای مزانشیم
سلولهای رتیکولر* این سلولها از سلولهای مزانشیم حاصل شده و بسیار شبیه آنها هستند. در بافتهاي لنفاوی و مغز استخوان، کبد، غدد درون‌ریز، خاصیت ریزه‌خواری دارند.


* هیستوسیتها یا ماکروفاژها* سیتوپلاسم آنها دارای لیزوزوم فراوان، واکوئل و دانه‌های مختلف می‌باشد. هستۀ بیضی یا لوبیایی. در بافتها و اعضای مختلف: سلولهای کوپفر در کبد،ماكروفاژدرآلوئول استئوکلاست در بافت استخوانی و مغز استخوان، نوروگلیا در اعصاب مرکزی، در بافتهای همبند طبیعی ثابت، در تومورهای بافت همبندی دارای پاهای کاذب،



* ماست سلها یا ماستوسیتها، پلاسماسلها یا پلاسموسیتها، گلبولهای سفید و سلولهای چربی یا ادیپوسیتها نیز از دیگر انواع سلولهای بافت همبندی هستند.

تسهیم شعاعی و مارپیچی
* اکثر بی‌مهرگان به وسیلۀ یکی از دو روش شعاعی و یا مارپیچی مرحلۀ تسهیم را می‌گذرانند.
* در تسهیم شعاعی طرح و نقشه تسهیم نسبت به محور قطبی متقارن، تسهیم تنظیمی و یا نامشخص، اگر هر بلاستومر جنین اولیه از بقیه جدا شود می‌تواند نمو خود را تنظیم و به جنین کامل و مناسب تبديل شود. این امر ناشی از این مسئله است که هر کدام از سلولهای بلاستومر دارای پتانسیل بالقوه و مساوی جهت نمو هستند.

* تسهیم مارپیچی یا اسپیرال از تسهیم شعاعی متفاوت است. نقشۀ تسهیم نسبت به محور قطبی مایل، سلولهای نامساوی و نابرابر كنار هم هستند.
* جنینهای ناشی از تسهیم مارپیچی با جنینهای ناشی از تسهیم شعاعی متفاوت‌اند.

* تسهیم مارپیچی در کرمهای حلقوی، بسیاری از نرم‌تنان، کرمهای روبانی شکل، کرمهای پهن پلاناریایی، برخی از براکیوپودها و اكوریدیاها یافت می‌شوند.
* پروتوستومیم (دهان اولیه)، تسهیم شعاعی مشخصۀ گروهی دیگر از جانوران به نام دوترستومیا (دهان ثانویه) در خارپوستان، کتوگناتا، همی‌کورداتا و مهره‌داران



بلاستولا
* در نتيجه تسهیم تودۀ سلولی به نام بلاستولا به وجود می‌آید. بلاستوسل
* افزایش در مقدار کلی dna اما اندازۀ زیگوت یا سلول تخم اولیه تغییری نمی‌یابد.


گاسترولاسیون و تشکیل لایه‌های زاینده

* گاسترولاسیون روند تجمع مجدد سلوللهای جدید تشكیل شده و سلولهای همراه با آن .با شروع گاسترولاسیون این سلولها با نظم مجدد چیده می‌شوند.
* اینواژیناسیون، ارکانترون، اکتودرم، آندودرم، مزودرم


* در بسیاری از جانوران ابتدایی نظیر مرجانها و كتنوفوراها فقط دو لایۀ زایندۀ جنینی اکتودرم و آندودرم بوجود مي ايد: دیپلوبلاستیک،
* در تمام جانوران پیشرفته مزودرم پدیدار مي شود: تریپلوبلاستیک


تشکیل سلوم
* سلوم یا حفرۀ واقعی بدن که احشا را در برمی‌گیرد. بوسیلۀ یکی از روشهای شیزوسل یا انتروسل و یا تلفیقی از این دو روش تشکیل گردد.
* در روش شیزوسل تشکیل سلوم با شکاف و جدا شدن دستجات مزودرمی ـ که از منطقۀ بلاستوپور منشأ می‌گیرد ـ شروع و بین اکتودرم و آندودرم رشد می‌کند.
* در انتروسل تشکیل سلوم از جیبهای آرکانترون یا رودۀ ابتدایی است.


تفکیک و تمایز
* زمانی که سه لایۀ ابتدایی زاینده تشکیل گردید سلولها دوباره در گروهها و با آرایش جدید استقرار می‌یابند. تشکیل گروه خاص سلولی (سلولهای کلیه، روده و ...)