ضور صدوبیست هزار پیامبر برگزیده از سوی خداوند ی که انسان را
 آفرید و به این خلق شده ی دست خود افتخار کرد و به خود آفرین گفت ، به 
دلیل رساندن این مخلوق محترم به آرامش بود .
پیامبران آمدند تا به امتهای خویش راه کار عملی و الگوی 
سلامتی روانی را بنمایانند .زیرا این مخلوق در ابتدا نمی دانست چگونه باید 
هدایت شود ، بدین منظور در آیات متعددی از قران کریم خداوند روش هدایت بشر 
را اعلام می دارد و می گوید پس آن گاه که از جانب من راهنمایی برای شما آید
 آنان که پیروی کنند اندوهگین نخواهند گشت .( بقره 38 ) 
لذا آموزه های دینی ابتدا از جانب آفریدگار آمده و سپس توسط 
پیامبران و مربیان به انسان ابلاغ گردیده تا انسان بتواند آرام بودن را 
بیاموزد .انسان چند بعدی آموزه های فراوان جهت سلامت جسم و روان و لطیف 
نمودن روح و روان خود دریافت و این کمک کرد تا بتواند اشتباه و خطایی را که
 به واسطه آن از بهشت رانده شده بود جبران کند .
نهایت تلاش بشر برای کسب آرامش بود اگر در این راه نیاز به 
مادیات دارد و یا به کار و تلاش می پردازد این هم برای خدمت به خود ویا 
دیگران می باشد که در نهایت اندیشه دیگران و راحتی افراد را در پی دارد .
در این مقاله هدف پر داختن به راه کارهایی است که در کاملترین
 کتاب انسان سازی یعنی قران کریم سپس نهج البلاغه آمده تا ما بتوانیم راهی 
را انتخاب کنیم که در این جهان و جهان آخرت بیشترین لذت را برده و آرامش 
نهایی را داشته باشیم چنان که در قران کریم سوره واقعه بهشت را  با تمام 
خوبیهایش توصیف می کندو برای درک بیشتر انسان حتی با عالم محسوسات میگوید 
که تخت های جواهر نشان ، با کنیزان زیبا روی وجام های زرین مشربه های 
فراوان و خوراکیهای لذیذ، سخنان زیبا در آن جا میشنویم و درختان با برگهای 
سایه دار و فرشهای پر بها و... راتوصیف می کند .
برای دست یافتن  به  آرامش روانی با دستورات و آموزه های دینی که در قران و نهج البلاغه امده میتوان بهره گرفت .
 
بهداشت روان در روان شناسی 
فرهنگ لاروس بهداشت روانی را اینگونه بیان می کند : استعداد 
روانی برای هماهنگ ، خوشایند و موثر کار کردن ، برای موقعیت های دشوار 
انعطاف پذیر بودن و برای بازیابی تعادل خود ، توانایی داشتن .
سازمان بهداشت جهانی  بهداشت روان را اینطور تعریف می کند : 
بهداشت روانی در درون مفهوم کلی بهداشت جای می گیرد یعنی توانایی کامل برای
 ایفای نقشهای اجتماعی ، روانی ، جسمی ، بهداشت نبود بیماری و عقب ماندگی 
نیست .
در این تعاریف ساز گار ی با محیط بسیار تاکید شده یعنی فرد 
بتواند با اعضای خانواده ، همسایگان ، همکاران و اجتماع خوب سازگار شود که 
فرد بهنجاری به حساب آید .این فرد با تعادل روانی و رضایت بخش پیش خواهد 
رفت و تعارض های خود را با درون و بیرون حل خواهد کرد .در این تعریف به 
هنجار میرسیم و این به هنجار بود ن در هر جامعه ای یک تعریف خاص دارد . در 
جامعه اسلامی فردی به هنجار است که بتواند مانند افراد هم سن و سال خود 
انجام واجبات و ترک محرمات کند و انحرافی و افراط و تفریطی نداشته باشــد 
.این هم سو بودن را در گفتار کردار و پندار مشاهده کنیم و قابل اندازه گیری
 و سنجش باشـــد . 
انحراف از این رفتارها ی مورد قبول جرم محسوب می شود و افراد 
خاطی باید مورد سرزنش تادیب و تنیبه باشند .در این راستا برای ساختن افراد 
نیاز به الگو داریم که دین اسلام الگو های عملی از ائمه معرفی می کند که 
افرادی معصوم از گناه و اشتباه هستند و نامشان امام و پیشوای مسلمانان می 
باشند که آخرین آنان هنوز زنده و در آخر زمان ظهور خواهند کرد .اگر چه 
ایشان غایب هستند و لی فیوضات ایشان به پیروانشان القا می شود که در حدیثی 
می فرمایند ما به امور مسلمانان واقف و آگاه هستیم تا تشویقی باشد برای 
افراد خوب و ترسانندهای باشد برای افراد بد .
برای کسب بهداشت روانی شرایطی و جود دارد رو به رو شدن با 
واقعیت ، سازگار شدن با تغییرات ، گنجایش داشتن برای اضطرابها ، کم توقع 
بودن ، احترام گذاشتن به دیگران ، دشمنی نکردن با دیگران و کمک کردن به 
مردم .
نگرشهای مربوط به بهداشت روانی 
نگرشهای مربوط به خود :
·        تسلط به هیجانهای خود 
·        آگاهی از ضعفهای خود 
·        رضایت از خوشیهای ساده 
نگرشهای مربوط به دیگران : 
·        علاقه به دوستی های طولانی و صمیمی 
·        احساس تعلق به گروه 
·        احساس مسئو لیت در مقابل محیط انسانی و مادی 
نگرش های مربوط به زندگی :
·        پذیرش مسئولیت 
·        ذوق توسعه امکانات و علایق خود 
·        توانایی اخذ تصمیمات شخصی 
·        ذوق خوب کار کردن 
در مکتب انسان گرایی یکی از مشهورترین انسان گرایان به نام 
آبراهام مزلومی گوید کسی که به نیاز های زیستی خود را محدود می کند نمی 
تواند به خود شکوفایی و کمال برسد و برای رسیدن به عزت نفس و خود شکوفایی 
سیزده معیار را بیان می کند 
1.      ادراک خوب از واقعیت 
2.      پیشرفت در قبول خود ، دیگران و طبیعت 
3.      پیشرفت در داشتن اراده 
4.      پیشرفتهای نسبی در مسائل اصلی 
5.      آزاد بودن و شوق زندگی داشتن 
6.       خود مختاری فزاینده و مقاومت در تشکیل گروه 
7.      ابتکار داشتن از قضاوت و غنی بودن در انگیزش 
8.      فراوانی تجربه های بالا 
9.      همانند ساز ی خوب با انسانیت 
10.  بهبود روابط با دیگران 
11.  راحتی در قبول دیگران 
12.  رشد خلاقیت 
13.  تحرک در نظام ارزشها 
دو دسته عوامل از درون و بیرون بر ارگانیسم تاثیر میگذارد .
آیتم های درونی : نور * گرما* سرما * بو * فشار
آیتم های بیرونی :گرسنگی *تشنگی *خواب * کنجکاوی *جنسی
هر کدام از این نیاز ها اگر برآورده نشود انسان را دچار 
مشکلات روانی می کند .خوردن زیادی یا کم خوریو یا حرام خوری اثرات سوئ بر 
انسان دارد حتی کنجکاوی نا به جا می تواند اثرات بد ی بگذارد که راه برگشتی
 نباشد مثل اعتیاد و ارضای نیاز های جنسی به اندازه و حلال سود مند وگرنه 
انسان را از تعادل خارج میکند حتی هیجانات باید متناسب باشد و شادی زیادی 
سرخوشی و غم زیادی افسردگی نامیده می شود لذا هر دو این حالات ناپسند 
میباشد .
انسان زمانی زندگی بدون استرس را تجربه می کند که دیگر حیاتی و
 جود نداشته باشد اما زمانی استرس مشکل نامیده می شودکه فرد توان سازگاری 
نداشته باشد ، استرسها چه منفی باشد مثل طلاق و چه مثبت باشد مثل ازدواج 
نیاز به سازگاری دارد  .
انسان در مقابل استرسها دو نوع رفتار انجام می دهند یا می 
گریزند یا مبارزه میکنند .مقابله کردن با روش آرام و خونسرد بودن و منطقی 
با مشکلات برخورد کردن ما راسازگار تر و توانمند تر میکند . اما اگر استرسی
 برای مدت طولانی ادامه پیدا مند سیستم ایمنی بدن را مختل می کندکه  باعث 
بروز بیماری ها ی عفونی و قلبی عروقی می شود .کسانی که سیگار میکشند هم خود
 را در معرض بیماری های زیادی قرار می دهند .
تیپ شخصیتی a
افرادی که دایم عصبانی میشوند ، تند تند حرف می زنند ، احساس 
فوریت میکنند و اغلب هیجانی و واکنشی هستند و نگرش منفی و دشمنانه دارند که
 منجر به خشونت و تلاش شدید میشود این تیپ را دارند .
تیپ شخصیتیb
 
کسانی هستند که شمرده حرف میزنند، ملایم هستند ، کم عصبانی 
میشوند ، نرم خو ولطیف هستند ، ارام و دوست داشتنی هستند و کمتر بیمار 
میشوند .
 
روش های کنترل استرس 
 
ورزش تاثیر زیادی بر اراده و اعتماد به نفس دارد سلامت جسم و 
روان تقویت سیستم ایمنی بدن و ایجاد شادابی ، توانایی حل مسئله ، کنترل 
درونی و حمایت اجتماعی، خوردن غذاهای سالم درمقابله با استرس تاثیر دارد 
.خوردن میوه های زرد برای تامین ویتامینهای ب وتقویت اعصاب موثر است 
استراحت به موقع و اندازه به بالا رفتن مقاومت بدن می افزاید .
فقرا بهداشت روانی خوبی ندارند زیرا مشکلات جسمی ، روانی ، اخلاقی بر سیستم روانی آنان تاثیر منفی دارد .
رفتار ها ی به هنجار مثل شجاعت ، اعتماد به نفس ، ثبات ،مردم 
دوستی ، اجتماعی بودن ، خدمت به خلق ، و...را می توان آموخت و بهتر و راحت 
تر زندگی کرد .
رفتار سازگارانه 
رفتار انسان تابعی است از کنش متقابل بین فرد و محیط در لحظه 
معینی از زمان . بهداشت روانی رفتار های به هنجار را مورد بررسی قرار می 
دهد . تواناییها و استعداد انسان ، ویژکیها ، عادات ، الگوهای 
رفتاری،مکانیسم های دفاعی ، شیوههای تفکر ف قابلیتهای سازگاری در بهداشت 
روانی فرد مورد توجه است .
همه هدف ما تغییر در فرد برای رسیدن به رشد بهتر می باشد . 
بنابر این در هر برهه اززمان و هر شرایط سنی فرد رفتارهای بهنجار با افراد 
هم سن خود را باید داشته باشد و یاد بگیرد .
انحراف از معیار فرد را از نرم خارج کرده و بهداشت روان او را
 به خطر می اندازد .حتی انسان متعادل هم د ر اجتماع امروزی در معرض ابتلا 
به مشکلات قرار دارد . زندگی شخصی ، اجتماعی ، اقتصادی ، شغلی تحمل مجموعه 
ای از فشار ها را می طلبد .
تلاش برای عمر بیشتر ضرورت این موضوع را بیشتر می کند که فرد 
بتواند زندگی خود را مدیریت کند، استرسها را کنترل کند و بتواند تعادل هم 
داشته باشد و به رشد معنوی هم برسد .بهداشت روانی فقط نبود بیماری ها نیست 
بلکه فرد باید به سطحی از عملکرد برسد که با خود و محیط وسبک  زندگی اش  
مشکلی نداشته و آسوده زندگی کندو مسلط باشد .بنابر این لازم است تاا افراد 
از تواناییها واستعداد خود آگاهی داشته و بتواند از آن بهره بگیرد .
رفتار های ناساز گارانه :
رفتار های ناساز گارانه در 4 حوزه بروز می کند 
1.      حوزهی روابط اجتماعی با افراد و در سازمانها و نهادها 
2.      رفتارهای هیجانی ترس ، اضطراب ، اختلالات جنسی ، 
3.      حوزه سلامت مثل درد ، خواب ، کنترل وزن ، رفتارهای مخرب مثل اعتیاد 
4.   موضوعات شغلی ، کار کسل کننده ، غیبت ، بیگانگی با کار ، نداشتن انگیزه ، بی تصمیمی ، بیکاری ، کم تحرکی در شغل ، پرمشغلگی و...
ملاکها ی بهداشت روانی :
·        نگرش مثبت نسبت به خود 
·        میزان رشد و نمو و خودشکوفایی 
·        ترکیب اصلی روانی یکپارچه و عملکرد هماهنگ 
·        خود مختاری و استقلال شخصی 
·        درک صحیح از واقعیت 
·        تسلط بر محیط 
تلاش برای رشد و تعادل و هماهنگی داشتن و تقویت تواناییها و 
یافتن مهارتهای روانی به افراد در بالا بردن کفایت و بهداشت روان کمک میکند
 .
 
تامین و حفظ بهداشت روانی کافی نیست بلکه نیاز به ارتقا می 
باشد .سازمان WHOبهداشت روانی را این طور تعریف می کند :بهداشت روانی یعنی 
 رفاه کامل جسمی ، روانی ، اجتماعی و نه فقدان بیماری است .افراد باید به 
کفایت و شناخت از خود برسند . تامین و ارتقا ی سلامت روانی و پیشگیری از 
ابتلا به بیماریها ی روانی و توان بخشی بیماری های روانی را بهداشت روانی 
می گویند .جلو گیری از بیماری و اختلال و کاهش ریزفاکتورهاتقویت وافزایش 
مقاومـت و جلو گیری از سرایت بــیماری ها  به بهداشت  روانی کمک می کند .
پیشگیری از خود کشی و آموزش مهارتهای زندگی و کمک در بلایای 
طبیعی و شناسایی زودرس و درمان سریع و احترام به خود و شناخت محدودیتها در 
خود و دیگران ، دانستن علل رفتار همچنین علل ایجاد کننده وعلل آشکار ساز و 
شناخت نیاز های انسان در بهبود بهداشت روان موثر است .
بهداشت روان در نهج البلاغه
در شریعت مبین اسلام بهتر داشتن روان در گرو انجام واجبات و 
ترک محرمات است اعتقاد داشتن به اصول دین در نگرش و باور ها و رعایت فروع 
دین که در رفتار ما خود را نشان می دهد ، ما را به آرامش میرساند و نیک 
زندگی کردن را ممکن می سازد ، البته در خصوص اخلاقیات هم توصیه های فراوانی
 شده که به پاکی و تقوای ما بیافزاید .خطبه ها ، حکمتها ، نامه ها ی نهج 
البلاغه که سخنان بزرگ مرد تاریخ اسلام است و خود ایشان عمل کننده به همه 
موارد آن میباشند و البته بهترین الگوی عملی  برای مسلمانان می باشد . گرچه
 در این مقاله به همه موارد اشاره نشده است ولی به طور انتخابی مواردی را 
که بیشتر با موضوع مقاله مرتبط بوده آورده شده و از سویی  با بهداشت روانی 
هم ارتباط دارد .
آن کسی که بهشت و دوزخ را پیش روی خود قرار داد در تلاش است 
.برخی از مردم به سرعت به سوی حق پیش میروندکه اهل نجاتند و بعضی بر کندی 
میروند و امید دارند و دیگری کوتاهی می کند و در آتش جهنم گرفتار است .    
خطبه16 
ای مردم انسان هر مقدار که ثروتمند باشد باز از خویشاوندان 
خود بی نیاز نیست که از او با زبان و دست دفاع کنند .خویشاوندان انسان 
بزرگترین گروهی هستند که از او حمایت میکنند و اضطراب و ناراحتی او را می 
زدایند و در هنگام مصیبت نسبت به او پر عاطفه ترین مردم می باشند .     
خطبه 23
پرهیز از حیله و نیرنگ 
ای مردم وفا همراه راستی است که سپری محکم تر و نگهدارنده تر 
از آن سراغ ندارم آن کس که از باز گشت خود به قیامت آگاه باشد خیانت و 
نیرنگ ندارد .      خطبه 41
امید به خدا 
ستایش خدا را سزاست که کسی از رحمت او مایوس نگردد و از 
نعمتهای فراوان او بیرون نتوان رفت ، خداوندی که از آمرزش او هیچ گناهکاری 
ناامید نگردد.   خطبه 45
پرهیز از آرزوهای طولانی 
پیروی از خواهش نفس انسان را از حق باز می دارد و آرزوهای طولانی آخرت را از یاد می برد .خطبه 42
زهد وپارسایی
زهد یعنی کوتاه کردن آرزو و شکر گزاری نعمت ها و پرهیز از محرمات .    خطبه81
دروغ گویی
کسی سعادتمند است که از زندگی دیگران عبرت بگیرد ، دروغ گو بر
 لب پرتگاه  و هلاکت و خواری است ، حسد چون آتش بر هیزم است و کینه توزی 
نابود کننده هر چیزی است .    خطبه 86
دنیا دوستی 
کسی که تقوا دارد در آرامش به سر می برد و کسی که فقط به فکر 
به دست آوردن متاع دنیاست وسایل نابودی خود را فراهم اورده و خود را نابود 
میسازد .    خطبه111
تقوی 
تقوی پناهگاهی است که ایمن می گرداند .    خطبه114
عیب جویی
به خاطر واقف بودن به عیب خود باید از عیب جویی دیگران خودداری کنید .    خطبه 140
فضایل 
آن که خدا مالی داده بخشش به خویشاوندان ، سفره مهمانی 
بگستراند ، اسیر آزاد کند ، رنجدیده بنوازد ، مستمند بهره مند کند ، قرض 
وامدار بگذارد ، حقوق دیگران را بپردازد و شکیبا باشد که موجب شرافت و 
بزرگی در دنیا و درک فضایل سرای آخرت است .    خطبه 142
پس خداوند بهشت را منزل نهایی پرهیز کاران قرار داد و پاداششان را نیکو .    خطبه 190
فلسفه عبادات اسلامی
 خداوند بند گانش را با نماز و زکات و تلاش در روزه داری حفظ 
کرده است تا اعضا و جوارحشان آرام و دیدگانشان خاشع و جان و روانشان فروتن و
 دلهایشان متواضع باشد ، کبر و خود پسندی از آنان رخت بنددچرا که در سجده 
بهترین جای صورت را به خاک مالیدن فروتنی می آورد و گذاردن اعضای پر ارزش 
بر زمین اضهار کوچکی کردن است .    خطبه 192
نشانه پرهیز کاران 
در دینداری نیرومند نرمخو و دور اندیش است ، دارای ایمانی پر 
از یقین ، حریص در کسب دانش ، با داشتن علم بردبار ، در توانگری میانه رو ،
 در عبادت فروتن ، در تهیدستی آراسته در سختی ها بردبار ، در جستجوی کسب 
حلال ، در راه هدایت شادمان و پرهیز کننده از طمع ورزی می باشد مردم را با 
لقب زشت نمی خواند ، همسایگان را آزار نمی دهد ، در مصیبت های دیگران شاد 
نمی شود و در کا رنا روا دخالت نمی کند . نفس او از دستش در زحمت ولی مردم 
در آسایشند .     خطبه 193
همانا تقوی و تر س از خدا داروی بیماری دلها ، روشنی قلبها ، 
درمان دردهای بدنها ، مرحم زخم جانها ، پاک کنندهی پلیدی ارواح ، روشنایی 
بخش تاریکی چشمها و امنیت در نا آرامی ها و روشن کننده تاریکی های شماست 
.    خطبه 198
زندگی در دنیا 
دنیا خانه ای پوشیده از بلاها به حیله و نیرنگ شناخته شده نه 
حالات آن پایدار و نه مردم آن از سلامت برخوردارند ، زندگی در آن نکوهیده و
 امنیت در آن نابود است .    خطبه 226
مردم عمل نیکو به سوی خدا بالا می رود و توبه سود مند است و 
دعا به اجابت میرسد و آرامش برقرار و قلم های فرشتگان در جریان است .    
خطبه 203 
برای چیزی که به دست تو رسیده نگران نباش . برای آن چه در 
گذشته دیده یا شنیده ای برای آن چه که هنوز نرسیده ، استدلال کن چون تحولات
 و امور زندگی همانند یکدیگرند .
غم و اندوه را با نیروی صبر و نیکویی و یقین از خود دور ساز ،
 گاهی ناامیدی خود رسیدن به هدف است ، آن جا که طمع ورزی هلاکت باشد ، بدی 
را به تاخیر انداز زیرا هر وقت بخواهی می توانی بدی کنی .
خدا را خدارا :
حقوق یتیمان را ضایع نکنید .حقوق همسایگان را رعایت کنید . 
قران را عمل کنید و دستوراتش را مبادا دیگران پیشی گیرند .نماز را ستون دین
 شماست .در باره خانه خدا که خلوت نشود .با مال و جان و زبان خویش جهاد 
کنید .با یکدیگر بپیوندید مبادا از هم رو بگردانید و پیوند دوستی را از من 
ببرید .امر به معروف و نهی از منکر کنید .    نامه 47
با بخیل مشورت نکن که تو را از نیکو کار ی باز می دارد و از 
تنگدستی می ترساند روحیه تو را سست و حرص را در نظرت زینت می دهد و این ها 
ریشه بد گمانی به خداست ..
خودپسندی کردار نیک نیکو کاران را نابود می کند ، به دیگران 
منت مگذار و خلاف وعده نکن . در کاری که وقت آن رسیده سستی نکن و کاری که 
وقت آن نیست شتاب مکن .باد غرورت ، جوشش خشمت و تجاوز دستت ، تندی زبانت را
 در اختیار خود گیر تا اختیار نفست را داشته باشی .    نامه 53
هدف از دنیا خاموشی باطل و روشن کردن حق باشد و به توشه ای که از پیش فرستادی خشنود باش .    نامه 68
پذیرش مقدرات الهی : 
روز گار دو  روز است روزی به سود تو و روز ی به زیان تو و تو نمی توانی آن را از خود دفع کنی .    نامه 72
بخل ننگ و ترس نقصان است .حکمت 4
ناتوانی آفت و شکیبایی شجاعت و زهد ثروت و پرهیز کاری سپر نگهدارنده است .و چه هم نشین خوبی است راضی بودن و خرسندی .    حکمت 5
ترس با نا امیدی و شرم با محرومیت همراه است و فرصتها در گذرند پس فرصتهای نیک را غنیمت شمارید .    حکمت 23
سزاوار ترین مردم به عفو کردن ، تواناترینشان به هنگام کیفر دادن است .    حکمت52
همانا دل مانند بدنها افسرده می شود ، برای شادابی دل سخنان زیبای حکمت آمیز را بجویید.    حکمت91
  بهداشت روانی در  قران کریم 
افراد به سه گروه تقسیم میشوند1-متقین ( پرهیزکاران ) 
2-کافران 3-منافقان که دارای دو چهره اند با مسلمان مسلمان و با کافران 
کافرند. متقین کسانی هستند که نماز برپا می دارند وایمان به خدا دارند و از
 اموالشان انفاق می کنند و حتی از علم ودانش و نیروی جسمی ، مقام و موقعیت 
اجتماعی و...هر چه که دارند می بخشند بدون این که انتظار پاداشی داشته 
باشند.
ویژگی دیگر پرهیز کاران ایمان آنان به برنامه های الهی 
یامبران که از قبل تا کنون آمده و ایمان به آخرت که باعث آرامش انسان و از 
فشارهایی که در اثر زندگی و مسئولیتها به او وارد می شود نه تنها رنج نمی 
برد بلکه استقبال می کند و به جهانی میرود که از رحمت وسیع خداوند برخوردار
 می گردد.بقره3
                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                                     
تقوا از دیدگاه قران :
در قران تقوا به معنی نگهداری خویش و یک نیروی کنترل درونی است که انسان را از طغیان نگه می دارد .
تقوا می تواند در مسائل مالی ، اقتصادی ، جنسی ، اجتماعی 
،سیاسی و...باشد .کسی که تقوا دارد به بهشت می رود که این طور وصف میشود که
 باغهایی در آنکه جوی ها در آن روان و میوه های اعلا در آن قرار دارد که 
برای ما بسیار جالب و شیرین و زیباست و در آن جا همسران پاک وجود دارد و 
پاکان در ان جاودانه اند .بقره25
دستور برای کسب آرامش :
ای کسانی که ایمان آوردهاید از صبر و صلوه یاری بگیرید که خدا با صابران است. بقره153
که بشارت به صابران ، به ایمان آورندگان میدهد و کسانی که 
ایمان نمی آورند و کافر می ممانند ، در قیامت حسرت می خورند .پس از ایمان 
آوردن قران به انفاق و ایثار به عنوان نیکی اشاره می کند .بقره117
خواندن نماز دادن زکات و وفای به عهد را جزئ نیکی انسانهای پاک  می داندبقره117
در ضررهای مالی و جانی را توصیه می کند .بقره 178
روزه گرفتن توصیه می شود و این یکی از روشهای بالا بردن اعتماد به نفس و اراده قوی می باشد بقره186
دعا کردن خود آگاهی دل و بیداری دل و اندیشه و پیوند های باطنی مبدا همه نیکی هاست .بقره186
عفو و گذشت مایه آرامش انسان است .بقره219
کسانی که انفاق می کنند نه ترسی به انهاست و نه غمگین میشوند .بقره 262
خودداری از هوی و هوس و مغرور نشدن تاکید می شود .آل عمران 9و10
راستگویی فروتنی ، استغفار کنندگان ، عالمان و دانشمندان را تایید میکند آل عمران 17و18
به هر کس بخواهد عزت می دهد و هر که را اراده کند مذلت می دهد
 و این از روی حکمت و مشیت و مصلحت اوست و شایستگی ها را در نظر دارد و 
ایمن مایه آرامش و اطمینان و توکل ما در کارهاست .آل عمران26 
قران خیانت در امانت را رد می کند و حق ادا کردن راتایید .آل عمران 75
کسانی که در اطاعت خدا ثابت قدم اند و در دل شب آیات خدا را 
تلاوت می کنند ، سجده می کنند ایمان دارندامر به معروف و نهی ازمنکر می 
کنند ، بر کار های خیر از یکدیگر سبقت می گیرند و صالح هستند .آل عمران 114
ربا را رد می کنند زیرا اثرات بد اجتماعی ، اقتصادی و تربیتی داردو مایه خشم افراد می باشد .آل عمران 130
به محبت دیگران پاسخ مثبت  دهید نساء86
لزوم وفای به عهد و پیمان. مائده 1
حلال بخورید از حیواناتی که با نام خدا ذبح می کنید .مائده3
دستور به پاکی با وضو ، غسل و تیمم .مائده6
گواهی دهید بر حق و عدالت مائده 8
کفر و انکار و عصیان راه گمراهی است مائده 12
پیمان شکنان طرد شده اند و از رحمت به دورند .مائده 13
و از طرف خدا نورو کتاب آشکاری آمد که هر که به وسیله آن در پی کسب خشنودی خدا باشند به طرق سلامت هدایت میکند .
توبه باعث پاکی انسان میشود مائده39
عفو و بخشش کنید که کفاره گناهانتان می باشد .مائده 45
خوردن مال حرام : 
بسیاری از آنها را می بینی که در مسیر گناه و ستم و خوردن مال حرام بر یکدیگر سبقت می جویند مائده 62
میانه روی و اعتدال : 
با این که بسیاری از آنها بد کارند و لی در بین آنان جمعیتی 
معتدل و میانه رو وجود دارد که البته حسابشان با حساب آنها جداست .مائده 66
منع لجبازی :
 بسیاری از آنهااز این آیات پند نمی گیرند و هدایت نمی شوند .بلکه به خاطر روح لجاجت بر طغیان و کفرشان افزوده می شود .
راستگویی: 
مادر او زن بسیار راستگویی بود .مائده 75
هوی و هوس : 
از هوس های اقوامی که پیش از شما گمراه شدند و بسیاری ر ا نیز گمراه کردند و از راه مستقیم منحرف گشتند ، پیروی نکنید .مائده 77
از حد و مرز ها فرا نروید زیرا خدا تجاوز کنندگان را دوست ندارد .مائده87
منع از شرابخواری وقار و بخت آزمایی که عمل شیطان است دوری کنید .مائده 90
قربانی کنید و گوشت آن را به مستمندان بدهید .مائده 95
هیچ گاه پاک و ناپاک یکسان نخواهد بود اگر چه فزونی ناپاک و کثرت آلوده خها تو را به شگفتی فرو برد . مائده 100
اشاره به عاقبت دروغگویان و تکذیب کنندگان انعام 11
آنها که ملاقات پروردگار را انکار کردند مسلما گرفتار زیان شدند .انعام 31
و اگر انسان امید به ملاقات پروردگار داشته باشد توکل می کند و امید واری می یابد و مصائب زندگی برایش تحمل پذیر می شود .
اخلاق  طب روح وروان 
همان طور که در بیماری ها نیاز به طبیب داریم ، در مشکلات 
روانی نیاز به راهنما داریم که در این زمینه علمای علم اخلاق می توانند در 
مان بیماری های دل را به ما بیاموزند .
قران شفاست و گناهان درد هایی هستند که استغفار در مانشان است و یاد خدادر مان این بیماری هاست و آرام بخش جان آدمی است .
اخلاق اقسامی دارد از جمله فردی ، اجتماعی ، خانوادگی ، جنسی ، سیاسی ، اقتصادی و الهی 
.برای آرامش روانی انسان نیاز به آداب و اخلاق دارد . آداب در
 غذا خوردن ، نظافت ، معاشرت با دیگران و اخلاق اموری است که با روان 
ارتباط دارد .
ارتباط روان شناسی و اخلاق 
اصول و عقاید پشتوانه ی اجرای اخلاق می باشد . باید ها و 
نباید های مربوط به نفسانیات به علم اخلاق مربوط میباشد و آن با روانشناسی 
سرو کار دارد و به مانشان می دهد چه کنیم و چه نکنیم یا به عبارتی چه کاری 
خوب و چه کاری بد است .
خلق و خوی انسان از سه قوهی شهوت ، غضب و عقل سر چشمه می گیرد
 و انسان معجونی است از این سه بخش که شهوت زیادی ناپسند و کمی آن هم خمودی
 و رذایل است .غضب زیادش بی باکی و نقطه ی مقابلش جبن و ترسویی است .عقل هم
 در استدلال باید هدف شود نه بی فکری و کودنی نه جربزه که هر دو ناپسند است
 ولی اگر سه قوه را در حد وسط داشته باشی عدالت نامیده می شود .
پایه های اخلاق پسندیده عفت ، شجاعت ، حکمت ، عدالت می باشد .
هر که صبر کند و در گذرد مسلما این خویشتن داری است و از اراد قوی در کارهاست ( شوری 43) 
خوی نیکو پسندیده می باشد و علما در موضوع اخلاق بسیار گفته 
ها دارند . از جمله پیامبر ص : شبیه ترین شما به من خوش اخلاق ترین شماست .
ریشه تمام انحرافات اخلاقی علتهای نفسانی و نقایص روانی می 
باشد . علل خارجی از جمله رسانه های جمعی ، مسافرتها ی خارجی و....هم موثر 
است . علتهای جسمانی هم در اخلاق موثر است چون روح اصل و بدن فرع می باشد .
 غدد درون ریز در خلقیات ما موثرند .              امام علی  ع : به واسطه 
بردباری با خشم مقابله کنید . با پاکدامنی و خویشتنداری با تندی شهوت 
مقابله کنید و با بیداری به مقابله غفلتها بپردازید .
در اعمال خود تفکر کنیم و محکمه درونی خود را تقویت کنیم و از خود راضی نباشیم و نفس خود را مورد مذمت قرار دهیم تا آن را بسلزیم . 
نفس خود را تمرین دهیم و به سختی بیفکنیم تا تربیت شود مثلا روزه بگیریم .
خوبی ها و بدی های خود را مقایسه کنیم و هر خوی پسندیده ای را در مقابل ضد آن قرار دهیم تا موازنه شود .
امام علی ع : بیماری و سستی دل خود را با اراده قوی در مان کن و خواب غفلت دیده بصیرتت را با بیداری .
اراده برای قدرت داشتن در مقابل ترک معاصی و فعل واجبات و جبران فوت شده مان در زمان خیات .
انسان به دلیل حساس بودن از محیط خود تاثیر می گیرد . بنابر 
این هم نشینی با افراد شرور باعث سرایت ناهنجاری ها و رشد و تقویت آنها در 
نفس انسان می شود .
از دیدن و شنیدن حکایات و اعمال و رفتار ناشایست بپرهیزیم چون راههای ورودی یافته های ما چشم وگوش و لامسه و بویایی و زبان ماست .
با نیکو کاران معاشرت داشته باشیم و برای داشتن سلامت روانی 
از عوامل محرک شهوت و غضب دوری کنیم و افراط و تفریط نداشته باشیم و عیوب 
خود را در عیوب دیگران ببینیم و برای ساختن خویش برنا مه ریزی و محاسبه 
داشته باشیم .برای درمان بیماری ها ی روانی از مشاوران کمک بگیریم .
طلب مشورت و رایزنی عین هدایت و راهیابی است و کسی که به فکر خود اتکا کند به خطر افتد .
برای رسیدن به سلامت روانی رفتارهایماه را مطابق الگوهایمان یعنی اعمه و روشهایشان تنظیم کنیم .
روزی حلال بخوریم تا بتوانیم به تهذیب اخلاق بپردازیم چون یکی از عوامل مانع آرامش روانی حرام خوری است . 
به وجدان خویش توجه کنیم و به ندای فطرت درونی خود پاسخ مثبت دهیم .
ایمان به خدا و علم به خداوند محکم ترین پشتوانه اخلاقی برای 
تربیت انسان است . قران کریم میفرماید سر انجام آنان که به عمل زشت و کردار
 بد پرداخته اند این شد که کافر گشتند .روم10
ایمان به خدا و روز قیامت انسان را خدا ترس کرده و از گناهان 
دور می کند و کسی که گناه نمی کند قلب سفیدی دارد و آرامش روانی بیشتردارد .
برای رسیدن به آرامش روانی از نور قرآن کمک بگیرید.انس با 
آیات الهی یکی از عالی ترین، دلپذیرترین و ماندگارترین روشهای تهذیب و 
آماده سازی نفس برای پذیرش حق و آراستگی به فضایل وکمالات اخلاقی است.
به ریسمان الهی چنگ بزنید.
ادعیه، مناجاتها و ذکرها یکی از اثر گذارترین روشها برای 
پاکسازی و فتح رتبه های عالی است که اثر معجزه آسایی در روحیه ما دارد که 
نوری ماندگار در جانهای آماده می آفریند.
الا بذکرالله تطمئن القلوب و پیامبر (ص): ذکر فراوان خداوند موجب پاکی دل ار نفاق و دورویی است.
هدایت دیگران یا جایی که میتوانیم باعث می شود که خودمان 
احساس آرامش بیشتری داشته باشیم چون سرنوشت ما به هم پیوسته است. از صفات 
عقلیه ای که برای رسیدن به تکامل اشاره شده است،علم آموزی است. خردمندی و 
عقل گرایی آثاری دارد که ازآن جمله استقامت در راه حق،بخشندگی 
،پاکی،خویشتنداری از آزار دیگران،عبرت گرفتن،دانایی،وقار،نفرت از کارهای 
بدو....
تدبیر و برنامه ریزی، مشاوره و رایزنی در کارها، اعتدال در کارها،خداپرستی،آزادگی و صراحت از نشانه های قوه ی عقلیه انسان است .
از صفات عقلیه می توان بر شجاعت، توانمندی، ورزش، تهور و بی 
باکی،ترسو نبودن،اطمینان،امیدواری،بزرگ منشی و اعتماد و عزت نفس ، مروت و 
جوانمردی ، استقامت و محکم بودن ، غیرتمندی ،مثبت نگری، بردباری و عفو ،عذر
 پزیری و عذر خواهی ، رفق مدارا ،خوش خلقی،مهربانی ،خوش زبانی ،تواضع و 
فروتنی ، اطاعت و تسلیم، انصاف، رقت دل ، پرهیز از کبر ،خود ستایی، سر کشی ،
 قساوت قلب از صفات قوه شهوت می توان عفت، حجاب،زهد ورد حب     دنیا را نام
 برد . 
از دیگر دستورات دینی برای ارامش روانی حلال خوری یعنی تنزید و
 پاک نگه داشتن خود از مال حرام در خوردن ، درآمدگرفتن و استفاده کردن است .
هر کس چهل روز حلال بخورد قلبش نورانی و چشمه های حکمت از دلش بر زبانش جاری می شود.
قناعت به معنی کفایت نمودن در امور زندگی به قدر احتیاج و کفاف. که حضرت علی (ع):قناعت نشانه پرهیز کاران است . 
نداشتن حرص و زیاده خواهی در امور دنیوی که در قران می فرماید: سرگرم ساخت شما را فزونی یافتن تا رسیدن به گورستان. ((تکاثر1و2 ))
ایثار و از خود گذشتگی در امور در حالی که انسان خود بدان نیازمند است. برترین بخشش ها ایثار گری است امام علی (ع).
نتیجه گیری
از مجموع مباحث مطروحه در قران کریم ، نهج البلاغه ، احکام 
اخلاقی و بهداشت روانی در علم روان شناسی دریافت می کنیم که همه جوامع بشری
 اگر به فطرت خود که الهی است رجوع کنند پاکی در رفتار ، گفتار و افکار را 
می یابند . انسان از این که رفتار وافکار نیک و گفتار پسندیده داشته باشد 
احساس رضایت درونی می کند .
هر انسانی در درون حویش وجدانی دارد که یگانه قاضی است که 
هرگز اشتباه نمی کند و به فرد می گوید که حرکتی که از او سرزده درست بوده 
یا خطا و به چه میزان ؟ گر چه انسان های گناهکار به واسطه اعمال پلیدی که 
انجام می دهند ممکن است کار های نا پسند را قبول داشته باشند اما در درون و
 خلوت خود اعمال نیک را تایید می کنند .
کما این که  بزرگترین گناهکاران بهترین افراد و پاک ترین افراد را دوست دارند و همواره آرزوی خوب بودن را دارند .
هر کس که پاک زندگی کند و به گفته قران تقوی الهی داشته باشد 
در بهترین شرایط روانی به سر میبرد و احساس آرامش روانی بیشتری دارد و در 
نهایت به بهشت جاودان خداوند دست می یابد .
هدف همه انسانها در همه جوامع و ادیان رسیدن به کمال است و در
 قیامت بهشت پاداششان میباشد .وکمال یعنی نهایت معنویت و عشق پاک به خداوند
 و اطاعت محض از دستورات یزدان که در همه مکاتب الهی به گفته قران اگر 
دستورات کتاب آسمانی خود را رعایت کنند به پاداش کامل خواهند رسید .
در نهایت بهترین کار ها یی که ما را به آرامش روانی میرساند این ها می باشند:
همدردی با دیگران،رازداری، کمک به همنوعان، خوش رویی و مزاح ،
 صدق و راستی ، وفای به عهد ، مسئولیت پذیری ، اخلاص ، یاد مرگ ، کوتاهی 
آرزو ها، حیا ، توبه ، نیت خیر ، مدیریت زمان ، حب خدا ، تسلیم و توکل به 
خدا ، ورزش ، تفریح سالم ، ارتباط جنسی سالم ، مسافرت ، شاکر بودن ، صبر و 
استقامت ، عبادت ، طهارت ، و روزه گرفتن و... نیز به سلامت روان کمک می 
کند.
 پروردگارا :تویی تعز من یشاء و تذل من یشاء ما را هم هدایت بفرما
منابع:
 الهی قمشه ای .قرآن کریم
  آیه الله مکارم شیرازی .بابایی. احمد.برگزیده تفسیر نمونه . جلد1
 آیه الله مکارم شیرازی .بابایی. احمد.برگزیده تفسیر نمونه . جلد2
 دشتی .محمد .نهج البلاغه
 نیلی پور . مهدی . بهشت اخلاق 1  
 نیلی پور . مهدی . بهشت اخلاق 2
 گنجی . حمزه . بهداشت روانی 
شاملو . احمد . بهداشت روانی 
 بیهوشن .دیوید . ودبلیو پاور . پال.مشاوره به