جغرافيايي جانوري

    موقعيت مكاني و جغرافيايي منطقه ميشو داغ از ديدگاه جغرافيايي جانوري و قرارگيري آن در حد فاصل بين چهار منطقه حساس زيستي اكولوژيكي ، پارك ملّي اروميه (درياچه اروميه) ، منطقه حفاظت شده مركان و منطقه شكار ممنوع يكانات و پناهگاه حيات وحش كيامكي به لحاظ دارا بودن فون جانوري و تنوع جمعيتي (بيوم) داراي اهميت فراواني است . وجود كرويد و فعال و بسيار مهم مهاجرتي غربي به شرقي بين اين محدود و منطقه حفاظت شده مركان و نقش تأثير گذارآن در بقا و تأمين نيازهاي بيولوژيكي و اتولوژيكي گونه ها موجود منطقه حفاظت شده مركان قابل توجه مي باشد و محدودة ميشو داغ از جهت همگني و يكپارچگي جمعيت و بافت فعلي موجود داراي شباهتهاي خود مهاي ژني و تطابق گونه اي هر دو منطقه از نظر دموگرافيكي حائز اهميت است و ضروري ميباشد كه مطالعات كلي و جامعة در خصوص جامعة جانوري و تركيبات ژني ميشوداغ صورت گيرد .

البته محدود بودن زمان بررسي اين امكان را ندارد تا بررسي جامع و تفصيلي صورت گيرد . ولي به هر حال در بررسي اوليه و ابتدايي فون جانوري ميشوداغ نتايجي را ارائه نموده كه بصورت چك ليست هر چند ابتدايي با تفكيك رده ، راسته ، تيره و گونه ارائه گرديده است . اين تعداد گونه يقيناً جزئي را فن جانوري منطقه ميشو است . و اين آمار دقيق نبود و نمي تواند تركيب جمعيتي گونه هاي كل ميشو داغ را بطور يقين نشان دهد .

بررسي اوليه نشانگر تفاوت تركيب جمعيتي و تنوع ارزشمند ميشو است كه در صورت وجود امكانات نتايج بهتري مي توانست بدست آورد .

روش بكارگيري در بررسي فن جانوري ميشو با توجه به محدوديت زماني و امكانات و تجهيزات روش مشاهده مستقيم بود كه در بعضي از موارد نيز استناد به اطلاعاتي محيط بان و شكارچيان بومي شده آمار تعداد گونه ها موجود هر چند محدود است ولي قريب به يقين حاكي از وجود گونه ها اشاره شده در سطح منطقه ميشو است .

نام فارسي گونه

نام فارسي گونه

نام فارسي گونه

رديف	نام فارسي گونه	نام علمي گونه
راسته مارها                                                                   Order , Serpentes
خانواده بوآها                                                                        Family , Boidae
1	بوآي شني باريك كوره مار شني	Eryx   elegans
2	بوآي شني معمولي كورمار	Eryx  jaculus jaculus
خانواده كلوبريده                                                             Family  : Colubridae
3	مار آتشي	Hierophis  schmidti
4	قمچه مار	Coluber  najadum  najadum
5	مار پلنگي	Coluber  ravergieri  ravargieri
6	مار قيطاني	Coluber  rhodorachis  rhodorachis
7	ماركوتوله ارمني	Eirenis  punctatolineata
8	گونه مار قفقازي	Elaphe  hohenackeri  hohenackeri
9	مار چلپير ــ  مار آبي	Natrix  tesselata  tesselata
10	پله مار  ــ  نيمه سمي	Malpolon  monspessulana  insignita
خانواده ويپريده ( افعي ها )                                             Family  :  Viperida
11	گـــرز مار	Macrovipera  lebetina  obtusa
12	افعي البرزي	Vipera  ursinii  eriwanensis
راسته دوزيستان                                                                     Order  :  Amphibians
خانواده وزغ                                                                              Family  :  bufonidae
13	وزغ	Bufo  :  Viridis
خانواده قورباغه                                                                              Family  :  Ranidae
14	قورباغه معمولي	Rana  ridibunda
خانواده درختي                                                                                 Family  : Hylaidae
15	درختي	Hyla  Savigngi
راسته لاك پشتيان                                                              Order  :   Testudines
خانواده لاك پشتهاي زميني                                                       Family  :  Testudinidae
16	لاك پشت بركه اي اروپايي	Emys  orbicularis
17	لاك پشت بركه اي خزري	Mauremys  Caspica
18	لاك پشت مهميز دار	Testuda  graeca  ibera  vu
راسته سوسمارها                                                                       Order  :  Sauria
خانواده آگاماها                                                          Family  :  Agamidae
19	آگماي قفقازي	Laudakia  caucasia
خانواده لاسرتا                                                        Family  :  Lacertidae
20	لاسرتاي سبز خزري	Lacerta  Strigata
21	لاسرتاي آذربايجان	Lacerta  raddei  vanensis
22	لاسرتاي آذربايجان	Lacerta  raddei  vaddei
23	لاسرتاي علفزار	Lacerta  praticola
24	لاسرتاي اروميه	Lacerta  cuppadocica
خانواده اسكينگ ها                                                                       Scincidae
25	اسكينگ علف زار	Mabuya  aurata  transcaucasica
پستانداران ميشو داغ ( بررسي اوليه )MAMMALS
1	خارپشت اروپايي	Erinaceus  europaeus
2	حشره خوار دندان سفيد	Crocidura  russula
3	خفاش نول اسبي بزرگ	Rhinolophus  ferrumeguinum
4	خفاش نول اسبي مديترانه اي	Rhinolophus  euryale
5	خفاش سبيل دار	Myotis  mystacinus
6	خفاش لب كوتاه	Pipistrellus  pipistrellus
7	خفاش بال سفيد	Pipistrellus  kuhlii
8	خفاش بال بلند	Miniopterus  schreibersil
9	دو پاي كوچك	Allactaga  elater
10	جرد ايراني	Meriones  persicus
11	موش خانگي	Mus  musculus
12	موش صحرايي	Apodemus  sylvaticus
13	خرگوش	Lepus  capensis
14	گرگ	Canis  lupus
15	روباه معمولي	Vulpes  vulpes
16	راسو	Mustela  nivalis
17	سمور	Martes  foina
18	شنگ	Lutra  lutra
19	رودك	Meles  meles
20	گربه وحشي	Felis  catus
21	سياه گوش	Lynx  lynx
22	قوچ ارمني	Ovis  orientalis  gmelini
23	پاژن	Capra  aegagrus
24	گراز	Sus  scrofa
پرندگان
راسته شاهين سانان                                                                Falconiformes
تيره قوشيان                                                                         Accipiteridae
1	كور كور	Milvus  migrans
2	كركس سياه	Aegypius  monachus
3	سنقر خاكستري	Circus  cyaneus
4	سنقر گندم فرار	Circus  pygargus
5	سارگپر معمولي	Buteo  buteo
6	عقاب طلايي	Aguila  chrysaetos
7	دليجه	Falco  tinnunculus
8	بالابان	Falco  falcon
راسته ماكيان سانان                                                             Galliformes
9	كبك دري	Tetraogallus  caspicus
10	كبك	Alectoris  chukar
11	كبك چيل	Perdix  perdix
راسته كبوتر سانان
تيره باقرقره                                                                    Pteroclidae
12	باقرقره شكم سياه	Pterocles  orientalis
تيره كبوتريان                                                                  Columbidae
13	كبوتر چاهي	Columba  livia
14	كبوتر كوهپايه	Columba  oenas
راسته جغد سانان
تيره جغديان                                                                          Strigidae
15	مرغ حق	Otus  scops
16	شاه بوف	Bubo  bubo
17	جغد كوچك	Athene  noctua
راسته سبز قبا سانان                                                                   Coraciformes
تيره زنبور خواريان                                                                       Meropidae
18	زنبور خوار	Merops  apiaster
تيره سبز قبايان                                                                         Coraciidae
19	سبز قبا	Coracias  garrulus
تيره هدهد                                                                              Upupidae
20	هد هد	Upupa  epops
راسته گنجشك سانان                                                             Passeriformes
21	چكاوك كوچك	Calandrella  rafescens
22	چكاوك كاكلي	Galerido  cristata
تيره دم جنبانكيان                                                                    Motacillidae
23	دم جنبانك شكم زرد	Motacilla  flava
تيره توكايان
24	بلبل	Lusclinia  megarhnchos
25	چلچك گوش سياه	Oenanthe  hispanica
تيره سكيان                                                                                 Syiviidae
26	سك دم پهن	Cettia  cetti
27	سك نيزار	Acrocephalus  scirpaeus
28	سك بزرگ نيزار	Acro  cephalus  arandinaceus
تيره چرخ ريسكيان                                                                               Paridae
29	چرخ ريسك سر سياه	Parus  lagubris
تيره زرد پره ييان                                                                 Embeviza  shoeniclus
30	زرد پرة تالابي	Emberiza  shoeniclus
تيره گنجشكيان                                                                               Ploceidac
31	گنجشك خانگي	Passer  domesticus
تيره كلاغيان                                                                                    Corvidae
32	زاغي	Pica  pica
33	كلاغ سياه	Corvus  frugilegus
34	كلاغ ابلاق	Corvus  corone conix

 

هدف رده‌بندی جدید نه تنها توصیف ، تشخیص و مرتب کردن موجودات در سطوح مناسب است ، بلکه شامل درک تاریخ تکامل و مکانیزهای آنها نیز می شود. روشهای اولیه به طور عمده تنها بر خصوصیات مشاهده شده استوار بودند و به تفاوتهای زیر گونه ای توجه نداشتند. بنابراین بسیاری از گونه ها به وسیله یک یا تعداد محدودی نمونه شناسایی می شوند. در حال حاضر توجه زیادی به تقسیم بندی فرعی گونه ها مانند زیر گونه و جمعیتها مبذول می گردد. گونه مرفولوژیکی سابق اکنون گونه بیولوژیکی نامیده می شود که خصوصیات اکولوژیکی ، ژنتیکی ، بیوشیمیایی و سایر خصوصیات را شامل می شود. همه این روشهای جدید در توضیح ساختار واقعی گونه و موقعیت تکاملی آن سهم بزرگی دارند. ولی از آنجایی که اغلب روشهای جدید به روشهای خاص نیاز دارند این روشها نیز مستلزم پاره ای مسائل می باشند ، شرح مختصری از تمام روشهای رایج در رده بندی ارائه می شود :

پوستر اصلی کلیک کنید

هدف رده‌بندی جدید نه تنها توصیف ، تشخیص و مرتب کردن موجودات در سطوح مناسب است ، بلکه شامل درک تاریخ تکامل و مکانیزهای آنها نیز می شود. روشهای اولیه به طور عمده تنها بر خصوصیات مشاهده شده استوار بودند و به تفاوتهای زیر گونه ای توجه نداشتند. بنابراین بسیاری از گونه ها به وسیله یک یا تعداد محدودی نمونه شناسایی می شوند. در حال حاضر توجه زیادی به تقسیم بندی فرعی گونه ها مانند زیر گونه و جمعیتها مبذول می گردد. گونه مرفولوژیکی سابق اکنون گونه بیولوژیکی نامیده می شود که خصوصیات اکولوژیکی ، ژنتیکی ، بیوشیمیایی و سایر خصوصیات را شامل می شود. همه این روشهای جدید در توضیح ساختار واقعی گونه و موقعیت تکاملی آن سهم بزرگی دارند. ولی از آنجایی که اغلب روشهای جدید به روشهای خاص نیاز دارند این روشها نیز مستلزم پاره ای مسائل می باشند ، شرح مختصری از تمام روشهای رایج در رده بندی ارائه می شود :

1- روش مرفولوژیکی

صفات مرفولوژیکی مهم مانند اندامهای تناسلی خارجی ، شاخکها ، بالها ، تعداد و نحوه پراکنش موها و غیره در نمونه های بالغ بیشتر در بین بند پایان ، هنوز در مطالعات رده بندی ما غالب هستند. در عصر رده بندی جدید به منظور درک ساختار ظریف صفات متعدد مورفولوژیکی روشهای جدید کشف شده اند. این روشهای جدید به کشف خصوصیات جدید و قابل اعتمادتر منجر شده اند. استفاده از اسکن میکروسکوپهای الکترونی در مطالعات رده بندی بندپایان و سایر بی مهرگان افزایش یافته است. این میکروسکوپ از طریق تهیه تصاویر تقریبا سه بعدی با بزرگ نمایی مفید پنجاه تا ده هزار برابر اطلاعات عالی درباره سطح نمونه ارائه می دهد. بسیاری از صفات ریز در حشرات و کنه های گیاهی و حیوانی و سایر بندپایان کوچک وجود دارند که با استفاده از استرئومیکروسکوب بخوبی قابل بررسی نیستند و باید تنها در چنین بزرگنمایی زیادی مطالعه شوند. تصاویر سه بعدی خیلی بزرگ در کشف صفات جدید و بعلاوه در آشکار کردن جزئیات نا مشخص صفات شناخته شده متعد کمک زیادی می کنند.

2- روش جنین شناسی و مراحل نابالغ

در تمامی افراد ، طی رشد جنینی تغییراتی در الگوهای صفات بروز می کند. چنین تغییراتی در گروهایی که افراد آن مراحل مختلف مرفولوژیکی کاملا متفاوتی را طی می کنند ، کاملا مشهود است. نمونه بسیار خوب به وسیله موجودات دارای مراحل چند شکلی مناسب ارائه می شود که رشد آنها شامل چند مرحله جوان مشخص است که هر یک به وسیله یک پوست اندازی متمایز می شود. توصیف رده بندی نه تنها بر اساس خصوصیات مرفولوژیکی افراد بالغ بلکه بر اساس مجموع خصوصیات همه مراحل است.

 

3- روش اکولوژیکی

شاید قدیمیترین کوشش ثیت شده استفاده از اطلاعات اکولوژیکی در طبقه بندی به وسیله افلاطون باشد که او از زیستگاه آبی ، خاکی یا هوایی به عنوان خصوصیت اصلی استفاده کرد. اما ارسطو اولین فردی بود که به طور جدی به اهمیت چنین خصوصیاتی در طبقه بندی حیوانت فکر نمود. او حتی آزادانه از آنها در طبقه بندی خود استفاده نمود. اکنون این امر محقق است که هر گونه در طبیعت دارای کنج اکولوزیکی ( نیچ) خاص خودش می باشد و از نظر ترجیح غذایی ، فصل تولید مثل ، مقاومت در برابر عوامل فیزیکی مختلف و غیره از نزدیکترین وابستگانش متفاوت است. وقتی که دو گونه نزدیک به هم در یک محیط مشترک همزیستی دارند ، آنها از طریق خصوصیات کنج اکولوژیکی خاص گونه ای از رقابت کشنده اجتناب می کنند. گونه های خیلی وابسته ای هستند. که در مکانها و زیستگاهای طبیعی متفاوت زندگی می کنند که در چنین مواردی ممکن است خصوصیات اکولوژیکی بسیار شبیه هم داشته باشند یا اینکه در یک زیستگاه بطور مشترک زندگی کنند و هر یک دارای غذای متفاوتی باشند یا به بیان دیگر از رقابت بین گونه ای اجتناب ورزند.

4- روش رفتاری

استفاده از خصوصیات رفتاری در رده بندی حیوانی یک روش نسبتا جدید است. این روش یکی از مهمترین منابع اطلاعات رده بندی به شمار می رود. این خصوصیات در جدا کردن گونه های نزدیک به هم کمک بزرگی می کنند. رفتار شناسی مقایسه ای در بهبود طبقه بندی پرندگان ، حشرات ( مخصوصا سیرسیرکها ، زنبورها و بعضی سوسکها ) قورباغه ها ، ماهیها و غیره بسیار مفید بوده است. این صفات به طور ژنیتیکی تعیین می شوند و مانند صفات مرفولوژیکی از نسلی به نسل بعد انتقال می یابند ، بنابراین این صفات به عنوان مکانیزمهای جدا کننده و شروع سازگاریهای جدید نقش بزرگی ایفا می کنند.

وسایل ضبط دقیق صدا و سونوگرافی در مجزا نمودن گونه های نزدیک به هم پرندگان و سایر حیوانات کاملا مفید بوده اند.

5- روش سلول شناسی

این روش مطالعات زیر را شامل می شود :

الف- مکملهای ژنتیکی

شامل ژنوم ( DNA در هسته ) و پلاسمون ( DNA در ارگانلهای سیتوپلاسمی ) می باشد. دزواکسی ریبونوکلئیک اسید ماده اصلی توارث است. اعتقاد بر این است که اگر ترکیب DNA در تمام گونه ها شناخته شود ، سیر تکاملی آنها کاملا روشن خواهد شد. همین طور اعتقاد بر این است که مقدار DNA در هر دسته از کروموزومها برای هر گونه ثابت است. اما هنوز مشخص نشده است که نسبت محتوای DNA کروموزومها به تنوع اندازه بندهای هتروکروماتیک یا ارتباط آنها با تفاوت ضخامت در متافاز نسبت دارد. حتی در حال حاضر مقدار معینی از DNA و پروتئین که در میتوز تحریک می شوند تا در تعداد معینی از کروموزومها انتشار یابند. معلوم نیست.

ب- دورگ گیری DNA :

کشف اینکه دو رگ گیری بین اجزاء تک رشته ای DNA از منابع مختلف امکان پذیر است ، یک روش فیزیکوشیمیایی را برای سنجش ارتباطات ژنتیکی بین گونه ها فراهم می کند. در این نوع از مطالعات DNA استخراج شده از یک موجود در لوله آزمایش با لاینهای سلولی از سایر موجودات دو رگ گیری می شود. این روشهای پیوند DNA نوید بخش حل مسائل پیچیده رده بندی می باشند. روابط رده بندی اینها به وسیله Hoyer et al. بخوبی بررسی شده است. گزارشهای فسیلی ناقص در بسیاری از گروهای حیوانی ممکن است در طی مطالعات مربوط به حل مشکلات تکاملی با فیلوژنتیکی ، مسائلی را مطرح نماید.

ج- مطالعات کاریوتیپ شناسی

سلول شناسی کروموزومی بیشتر به وسیله متخصصین رده بندی گیاهی تا متخصصین رده بندی حیوانی مطرح شده است. شالوده رده بندی کروموزومی زمانی بنا نهاده شد که مسائل تشخیص کروموزومی پذیرفته شد و نظریه کروموزومی توارث ایجاد شد. کاریوتیپ توسط تعداد ، اندازه و شکل خارجی کروموزومها مشخص می شود و یک خصوصیت ثابت و قطعی هر گونه می باشد. تعداد ، شکل و نحوه جفت شدن کروموزومها ممکن است با استفاده از روشهای مختلف تشریح و رنگ آمیزی تعیین شود. رده بندی کروموزومی می تواند بخوبی در تعیین روابط فیلوژنتیکی گروها و بعلاوه در جدا کردن گونه ها خویشاوند مفید باشد.

تحول روشهای اصلاح شده در خلال سی سال گذشته کار با کروموزومها را بسیار راحت نموده است. امروزه کار کردن با گروههای مشکل مانند پستانداران ، پرندگان و حشراتی از قبیل پروانه ها نیز امکان پذیر شده است. در حال حاضر کاریوتیپ معتبرتری برای در حدود هزار گونه از پستانداران چند صد گونه از ماهیان ، دوزیستان ، خزندگان و پرندگان وجود دارد. تعدادی از مجموعه گونه ها مخصوصا در پستانداران و دوزیستان راسته Urodela تجزیه شده اند.

6- روش بیوشیمیایی

این روش نیز به طور وسیع در گیاهان بیشتر از حیوانات مطالعه شده است. استفاده از این قبیل صفات در رده بندی اولین بار در سال 1813 به وسیله کاندول برای جدا کردن گونه های نزدیک به هم گیاهان شروع شد. امروزه این حقیقت کاملا شناخته شده است که متابولیسم یک موجود مجموعه ای از تغییرات شیمیایی است و مرفولوژی ، رفتار و اکولوژی یک موجود باید به متابولیسم آن وابسته باشند. حیوانات حاوی تعداد زیادی از ترکیبات پیچیده مانند هورمونها ، آنزیمها و سایر پروتئینهای دارای پپتیدها ، اسیدهای نوکلئیک ، اسیدهای آمینه و قندها هستند. تکنیکهای رده بندی بیوشیمیایی احتمالا کمتر تحت تاثیر مستقیم عوامل محیطی قرار می گبرند و نسبت به بسیاری از تجزیه و تحلیلهای مرفولوژی متداول اختلافات ژنتیکی را بهتر منعکس می نمایند. کار اصلی متخصص رده بندی بیوشیمیایی مقایسه و مقابله ترکیبات هم ردیف با نقش مشابه در گونه های مختلف حیوانی با توجه به خصوصیات و توزیع آنها در اندامهای مختلف بدن است. بنابراین گونه ها را می توان بر اساس توالی های آمینواسید در پروتئین های یک موجود و بر اساس اختلافات موجد در گونه های مختلف از یکدیگر متمایز کرد. Crick آنرا رده بندی پروتئینی نامید. این اعتقاد نیز وجود دارد که تغییرات و ساختمان آنزیم می تواند در کشف گونه های جدید کمک نماید. Lahni آنرا رده بندی مولکولی نامید. رده بندی مولکولی در اصل شامل توالی نوکلئوتیدها در پلی نوکلئوتیدها بود. Turner ترجیح داد که آن را به دو نوع رده بندی مولکولهای کوچک و رده بندی مولکولهای بزرگ تقسیم نماید. رده بندی مولکولهای کوچک به توزیع و روابط بین سنتز حیاتی ترکیبات با وزن مولکولی کوچک مانند اسیدهای آمینه آزاد ، آلکاسیدها ، ترپنها و فلاونوئیدها تکیه می کند ، این ترکیبات معمولا تحت عنوان ترکیبات ثانویه نامیده می شوند. این روش بویژه در حل مسائل رده بندی در جایی که دورگ گیری یک عامل باشد مناسب است. رده بندی مولکولهای بزرگ در ارتباط با مولکولهای پلی مری مانند DNA و RNA ، پلی ساکاریدها و پروتئینها می باشد. این روش در حل پاره ای از مسائل پیچیده تر رده بندی بخصوص آنهایی که روابط بین سطوح بالاتر را شامل می شوند ، مناسب است.

بنابراین در حال حاضر روش بیوشیمیایی به طور قطعی در حل بسیاری از مسائل رده بندی مفید است. اما این روش در بسیاری از موارد نیز مفید نیست. بعلاوه چنین مطالعاتی فقط در مورد موجودات در قید حیات امکان پذیر است و بنابراین ردیابی مسیر تاریخ تکاملی مشکل است. روش بیوشیمیایی نمی تواند با توجه به فیلوژنی موجودی که گزارشهای فسیلی آن نامناسب یا وجود ندارد به قضاوت قطعی منجر می شود. بیشتر کارهای رده بندی بیوشیمیایی فقط بر اساس اختلافات کمی و کیفی مواد تشکیل دهنده تمام بدن موجودات یا یکی از بافتهای آنها ست. صفات مرفولوژیکی مانند خصوصیات شیمیایی نیز متغیر هستند. درک صحیح روابط رده بندی موجودات برای آشکار کردن تنوع الگوهای بیوشیمیایی نیازمند مقایسه تعدادی از خصوصیات بیوشیمیایی در ترکیب با صفت دیگری است صرفا بر اساس یک صفت بیوشیمیایی ممکن نیست. نظر به اینکه پروتئینها و اسیدهای نوکلیئیک یک تخمین معتبر هر چند غیر مستقیم از درجه همانندی ژنتیکی بین حیوانات را فراهم می کنند ، برای درک روابط رده بندی حیوانات مقایسه خصوصیات مختلف اجزاء شیمیایی تشکیل دهنده مناسبتر از سایر اجزاء تشکیل دهنده است. انتشار اسیدهای آمینه آزاد در اندامهای مختلف حشرات نسبت به وجود یا عدم وجود محض یا تراکم آن در کل بدن یا یکی از بافتهای بدن حیوانات از ارزش رده بندی بالاتری بر خوردار است.

انواع روشهای شیمیایی

این مطالعات به پنج روش ایمنی شناسی ، کروماتوگرافی ، الکتروفوز ، اسپکتروفتومتری و بافت شناسی شیمیایی انجام می شوند. همه این روشها در ارتباط است با مشخص کردن ترکیبات شیمیایی بافتها و سرم خون که مواد شیمیایی لازم برای تغذیه سلولها هم در رشد و هم تولید مثل حمل می کند.

الف- روش ایمنی شناسی

این روش بر واکنش ته نشینی ( رسوب ) استوار است که برای مطالعه آنتی ژنهای محلول مانند آنهایی که در سرم حیوانی یا ترشحات بافت گیاهان یا حیوانات وجود دارند ، ترجیح داده می شود. این روش اولین بار به وسیله Rudolph Krauss در مورد میکروارگانیزمها کشف شد. استفاده از آن براساس این حقیقت است که : پروتئینهای یک موجود در برابر پروتئینهای موجود خویشاوند به طور قویتری با آنتی بادیها واکنش نشان خواهد داد تا در برابر پروتئینهای موجود با درجه خویشاوندی کمتر. یک آنتی ژن ( معمولا یک پروتئین ) ، وقتی به یک حیوان تزریق شود حیوان را به تولید ترکیباتی تحریک خواهد کرد ، آنتی بادیها با درجه اختصاصی زاید در برابر مواد تزریق شده در واکنش نشان خواهد داد. حیوانات دارای آنتی بادی مصون در نظر گرفته می شود و فرآیند ایمن سازی ، زمانی که با نسبت مناسب آنتی ژنی محلول با سرم مصون مخلوط شود به وسیله تشکیل یک رسوب آشکار می شود. با استفاده از این روش تعیین اینکه یک آنتی ژن مختص یک جنس ، گونه هایی از جنس ، یا حتی نژاد بخصوصی در یک گونه است و یا واکنشهای آمیزشی را نشان می دهد نیز امکان پذیر است.

اگر چه این عمل بیش از نیم قرن مورد استفاده بوده ، تا کنون به حد مورد انتظار برای ما مفید نبوده است.

ب- کروماتوگرافی

روشی است که به وسیله آن می توان اجزای یک مخلوط مرکب را مجزا و شناسایی نمود. این روش بر اساس مقادیر متفاوتی است که ترکیبات در یک مخلوط مضاعف در طول یک محیط متخلخل مانند قطعه ای از کاغذ ( کروماتوگرافی کاغذی ) یا ستون از پودر گچ ( کروماتوگرافی ستونی ) حرکت می کنند. کروماتوگرافی کاغذی به طور گسترده برای مقایسه ترکیبات شیمیایی گونه های نزدیک به هم ، مخصوصا با توجه به اسیدهای آمینه و پپتیدها در تیمار نینهیدرین و پورین ها و پیریمیدین ها یا سایر ترکیباتی که نور ماوراء بنفش را جذب یا عبور می دهند ، مورد استفاده بوده است. مواد مورد تجزیه به دو روش کلی تهیه می شوند. یا قطعاتی از بافتها یا حیوانات کوچک کامل به طور مستقیم بر روی فیلتر کاغذی فشرده و له می شوند یا عصاره هایی تهیه می شوند که پروتئینهای محلول در آنها ته نشین شده باشد به طوری که محلول حاصله تنها شامل اسیدهای آمینه و پپتیدهای کوچک باشد.

ج- الکتروفورز :

این روش نیز شامل حرکت مشابه مواد حل شده از طریق یک محیط ثابت می باشد اما در اینجا حرکت در اثر اختلاف پتانسیل الکتریکی را حاصل می شود. این روش بر اساس این حقیقت است که : اجزاء مخلوط مقادیر متغییر بار الکتریکی را حمل می کنند و بنابراین در محلول نمکی که یک جریان الکتریکی ازآن عبور داده می شود در سرعتهای مختلف حرکت خواهند کرد. این روشها اولین بار به وسیله Tiselius برای تشخیص اجزاء مرکب سرم پروتئینها که تحت تاثیر یک جریان الکتریکی در یک محلول نقل مکان می کنند استفاده شد. این روشها تا حد زیادی بهبود یافته اند بطوری که امکان مجزا شدن تعداد زیادی از پروتئینهای مختلف در یک سیانین وجود دارد. امروزه برای مطالعه ترکیبات مولکولی پروتئینهای پیچیده ، انواع مختلفی از روشهای الکتروفورز وجود دارد.

در الکتروفوز کاغذی مخلوط مورد تجزیه بر روی یک نوار کاغذی که قبلا به وسیله محلول نمکی مرطوب شده ریخته می شود. انتهای نوار در داخل ظرفی که با محلول پر شده است قرار داده می شود. یک الکترود در داخل هر ظرف فرو برده می شود و جریان مستقیم از داخل محلول عبور داده می شود. اجزاء متفاوت بر اساس بار الکتریکیشان با سرعتهای مختلف جابجا می شوند. زمانی که ترکیبات مجزا شدند ، تشخیص آنها به روشهای مختلف انجام می شود. کاغذ ، به خاطر کیفیت بالای جذب مولکولی ، اندازه متغییر خلل و فرج ، جریان شدید انتقال الکترونی بافر ، در ابتدا توسط ژل آگار ، سیس نشاسته و اخیرا به وسیله ژل آکریل آمید جایگزین شد. هر یک از این عوامل باعث بهبود در افزایش تمایز مولکولهای بزرگ می شوند. محیط نشاسته و آکریل آمید بعد دیگری را در جدا سازی پروتئین ایجاد کردند.

د- اسپکتروفتو متری با اشعه مادون قرمز:

این روش بر اساس جذب نورمادون قرمز به وسیله مواد بیولوژیکی استوار است. بنابراین الگوهای تشکیل شده بر اساس ترکیب شیمیایی آنها می باشد و باعث روشن شدن بسیاری از جنسهای مهم رده بندی می شود. این روش تا کنون بیشتر در مورد میکروارگانیزمها به کار رفته است.

ه- مطالعات بافت شناسی شیمیایی :

هنگامی که بافتهای کسانی از گونه های مختلف حیوانی وظیفه مشابهی را در ظاهر نشان دهند ، ممکن است بین آنها اختلافات بیوشیمیایی مشاهده شود که می تواند از ارزش رده بندی برخوردار باشد. این صفات نیز می توانند در تشخیص گروه بندیهایی در سطوح پائینتر از گونه نیز کمک نمایند. روشهای بافت شناسی شیمیایی شامل تکنیکهای ظریف مشخص و واکنشهای خاص رنگ آمیزی می باشد. روش تثبیت ماده در این قبیل مطالعات دارای اهمیت زیادی است ، به طوری که نباید نسبت به آنچه در حالت زنده وجود دارد ، تغییرات شیمیایی روی دهد. این روشها در تجزیه کیفی و نیمه کمی پروتئینها ، اسیدهای آمینه آزاد ، آنزیمها ، کربوهیدراتها ، مایعات و اسیدهای نوکلئیک حاوی یونهای فلزی به کار رفته است. برای رنگ آمیزی از رنگها مختلفی استفاده می شود تا این خصوصیات بهتر درک شود. استفاده از میکروتومهایی که به طور مستقیم از بافتها مقطع می گیرند و بویژه میکروسکوپهای الکترونی این مطالعات را معنی دارتر کرده است. این روش وقتی با سایر خصوصیات ترکیب شود ، قادر است در استنباط روابط رده بندی بین گروهای مختلف حیوانی نیز کمک بزرگی بنماید.

7- رده بندی عددی

رده بندی عددی وابستیگیها یا مشابهت های بین واحدهای رده بندی و مرتب کردن این واحدها در داخل گروههای رده بندی بر اساس وابستگیهایشان می باشد. پاره ای از محقیقین واژه تاکسی متریک را ترجیح می دهند. در دو واژه دیگر تاکسونومتریک و تاکسومتری نیز مورد استفاده می باشند ، اما بین تاکسی متریک و تاکسی متری رقابت وجود دارد.

از حیث تعداد، رده‌بندی عددی بر اصول Adanson استوار است. این مفهوم بر استفاده از حداکثر تعداد خصوصیات و همچنین تمام آنهایی که هم وزن هستند استوار است. واحدهای رده بندی مجزا می توان به واسط همبستگی خصوصیات گوناگون در گروههای مختلف مورد مطالعه ایجاد کرد ، اما هنوز در مورد تعداد خصوصیات مود استفاده در این روش اختلاف نظرهایی وجود دارد. استفاده از حداقل شصت صفت ، Moss از135 تا 146 صفت در حالی که Steyskal حداقل از هزار صفت بویژه در مورد حشرات را ترجیح می دهند.

اکثریت کارهای انجام شده در رده بندی عددی در ارتباط با طبقه بندی در مفهوم شناخت گروهی است. این محققین تا اندازه زیادی از مطالعاتشان طرفداری کرده اند و در حل مسائل طبقه بندی بیولوژیکی بسیار مدعی هستند.

8- رده بندی افتراقی

رده بندی افتراقی اولین بار توسط Wimble بعنوان یک روش شناسی برای ترکیب اندازه گیریها ، شاخصها و فراوانیهای چند گانه در یک متغییر مرکب پیشنهاد شد ، عمل رده بندی این روش در تمام موقعیتها ، متوسط تغییر با فاصله از یک واقعیت کلی را ارزیابی می کند. این روش به محقق اجازه خواهد داد که سرعتهای تغییر با فاصله ( تفاوت ) چند صفت را جمع کند تا نواحی تمایز درون یک واحد رده بندی را نشان دهد.ظاهرا تنها تعداد معدودی از زیست شناسان از این روش استفاده کرده اند ، از قرار معلوم این موضوع به علت پر زحمت بودن روشهای مطرح شده توسط Wimble برای بدست اوردن تفاوتهای بین یک دسته از صفات می باشد. با توسعه روشهای محاسباتی جدید اکنون این عیب می تواند برطرف شود.

رده بندی افتراقی می تواند در مطالعات اکولوژیکی نیز مورد استفاده قرار گیرد ، چون لازم نیست متغییرها خصوصیات یک موجود باشند ، بلکه ممکن است تراکم گونه ها در درون مجامع مختلف یا درصد فون و فلور با ویژگیهای خاص باشد.

به نقل از اصول رده بندی جانوری تالیف : وی. سی. کاپور

با تشکر از : دکتر احد صحرا گرد - دکتر جلیل حاجی زاده

دکتر مهرداد حلوائی

متخصص فیزولوژی جانوری و کنترل آفات شهری و صنعتی از دانشگاه تسینگ هوآی چین

شعبه پارازوآ

بیشتر جانوران مانند اغلب گیاهان دارای ساختمان پرسلولی و پیچیده‌ای هستند که به ترازهای اعضا و دستگاهها می‌رسند. عمومی‌ترین صفت جانوران که طی مراحل رشد نیز قبل از همه ظاهر می‌شود تراز سازمانی آنهاست. همه جانوران زندگی را از یک سلول آغاز می‌کنند و برخی از تراز بافت نیز بالاتر نمی‌روند. جانوران را صاحب دو شعبه رده بندی در نظر می‌گیرند.

در شعبه پارازوآ بالاترین تراز سازمانی را بافت تشکیل می‌دهد. این شعبه فقط شاخه اسفنجها را شامل می‌شود. همه جانوران دیگر که به شعبه یومتازوآ متعلق هستند با داشتن اندام و دستگاه مشخص می‌شوند. بی‌مهرگان گروه بزرگی از جانوران را تشکیل می‌دهند که در همه جای کره زمین پراکنده هستند و شامل شاخه‌ها و رده‌های زیادی هستند.

اسفنج

شاخه اسفنجها

اسفنجها بیشتر دریازی و بعضی ساکن آب شیرین هستند. در حالت بالغ در یک جا ساکن هستند. اغلب کلونی دارند. تغذیه آنها از راه شبکه کانالهایی است که اطراف آنها را سلولهای یقه‌دار و تاژک‌دار گرفته است. سلول عصبی ندارند و حدود 5000 گونه دارند. شامل رده‌های زیر است.

• رده اسفنجهای آهکی
• رده اسفنجهای شیشه‌ای
• رده اسفنجهای شاخی

شعبه یومتازوآ

شاخه کیسه تنان

بیشتر دریازی هستند. بعضی در آب شیرین به سر می‌برند. بازوهایی به صورت شعاعی به اطراف می‌فرستند که کنیدوبلاستهای محتوی نماتوسیست دارند. بدن کیسه مانند است و این کیسه با مجرایی به خارج باز می‌شود که هم به منزله دهان و هم مخرج است. چند شکلی دارند و شامل مدوز و یا پولیپ می‌شوند. لارو پلانولا دارند. 10 هزار گونه دارند. شامل رده‌های زیر است.

• رده هیدروزوآ: اوبلیا ، هیدر ، فیزالیا
• رده سیفوزوآ: عروسهای دریایی
• رده آنتوزوآ: شقایقهای دریایی و مرجانها

عروس دریایی

شاخه شانه‌داران

همگی دریازی هستند. ساختمان مدروزی دارند. حرکت آنها توسط 8 صفحه شانه‌ای نصف‌النهاری است. بازوها اگر وجود داشته باشد دارای سلولهای چسبناک هستند. 100 گونه دارند.

شاخه کرمهای پهن

ساکن آب شیرین و دریا هستند. بعضی خاکزی هستند. دستگاه گوارشی آنها دارای یک منفذ است. فاقد دستگاه گردش خون هستند . حدود 10 هزار گونه دارند. شامل رده‌های زیر است.

• رده توربلاریا: پلانارین‌ها یا زندگی آزاد
• رده ترماتودها: کرم کبد ، انگلهای طعمه خوار
• رده سستودها: کرم کدو ، انگلهای مایع خوار

شاخه کرمهای خرطوم‌دار

بیشتر دریازی هستند. بعضی ساکن آب شیرین و معدودی هم خشکی زی هستند. دستگاه گوارشی با دهان و مخرج جدا از هم در آنها وجود دارد. دارای دستگاه گردش خون هستند. 600 گونه دارند.

شاخه کرمهای کیسه‌ای

ساکن خشکی ، آبهای شیرین یا دریا هستند. بدن اغلب بطور سطحی قطعه قطعه است. در هر گونه ، مقدار سلولها یا هسته‌ها و آرایش آنها ثابت است. عضلات آنها اصولا چند لایه‌ای نیست. حلق پیشرفته‌ای دارند. بیش از 15 هزار گونه دارند. این شاخه شامل رده‌های زیر است.

• رده روتیفرا: روتیفرها یا کرمهای چرخی ، 1500 گونه
• رده گاستروتریکا: شکم مژه‌داران یا موی شکمان ، 200 گونه
• رده کینورنکا: شامل 100 گونه
• رده پریاپولیده: 5 گونه
• رده نماتودا: کرمهای لوله‌ای ، 12 هزار گونه
• رده نماتومورفا: کرمهای مویی ، 80 گونه

شاخه بازوپایان

دریازی هستند. در ظاهر به دو کفه‌ایها شبیه هستند. 300 گونه دارند.

شاخه نرم تنان

دریازی هستند. ساکن آب شیرین یا محیط خشکی هستند. 50 هزار گونه دارند. شامل رده‌های زیر است.

• رده کیتونها: دریازی هستند. سر تحلیل رفته ، فاقد چشم و بازو هستند. 700 گونه دارند.
  
  
• رده شکم پایان: حلزونها ، دریازی هستند. ساکن آب شیرین یا خشکی هستند. معمولا صدف دارند. در سر چشم و یک یا دو جفت شاخک وجود دارد. 35 هزار گونه دارند.
  
  
• رده ناوپایان: دریازی هستند. صدف لوله‌ای شکل و از هر دو سر باز است. با اندام حفر کننده است. 200 گونه دارند.
  
  
• رده دو کفه‌ایها: صدفها ،دریازی یا ساکن آبهای شیرین هستند. از دو طرف فشردگی یافته‌اند. صدفهایشان در بالا لولا می‌شود. سر تحلیل رفته است. آبششها معمولا توسعه یافته‌اند و به اندامهای تغذیه کننده مژک‌دار منتهی شده‌اند. 12 هزار گونه دارند.
  
  
• رده سر پایان: اسکویدها و هشت پایان. دریازی هستند. بازوهایی در سر دارند. صدف یا خارجی و حجره‌دار یا داخلی و تحلیل رفته است. دستگاه عصبی بسیار توسعه یافته و اسکلت داخلی غضروفی دارند. 500 گونه دارند.

شاخه کرمهای حلقوی

• رده پرتاران: کرمهای صدفی و کرمهای لوله‌دار. بیشتر دریازی هستند. پاراپودیای بند بند و خارهای فراوان دارند. لارو آنها تروکوفور است.
  
  
• رده کم تاران: کرمهای خاکی ، خاکزی یا ساکن آب شیرین هستند. سر تحلیل رفته است. پاراپود ندارند. خارها اندک هستند و فاقد لارو هستند.
  
  
• رده زالوها: بیشتر ساکن آب شیرین و انگل هستند. فاقد پاراپود و خارند. تعداد بندها معین است. لارو ندارند.

شاخه بند پایان

• زیر شاخه کلیسرداران: بدن دارای سر سینه‌ای عموما بدون بند است. شکم بند بند با یک قطعه است. به سر سینه اصولا 6 جفت زایده متصل است. نخستین جفت کلیسر ، دومین جفت پدی پالپ و 4 جفت آخر پاهای حرکتی هستند. فاقد آرواره یا شاخک هستند. خرچنگهای نعل اسبی ، عنکبوتهای دریایی و عنکبوتیان جزء این زیر شاخه هستند.
  
  
• زیر شاخه آرواره‌داران: بدن دارای سر سینه و شکم یا سر ، سینه و شکم یا سر و تنه است. سر سینه یا سر یا سر ، از خارج بدون قطعه به نظر می‌رسد. سینه ، شکم یا تنه قطعه قطعه است. در سر یک یا دو جفت شاخک ، یک جفت آرواره (ماندیبول) و دو جفت ماگزیلا وجود دارد. سخت پوستان ، صد پایان ، هزار پایان و حشرات در این زیر شاخه قرار دارند.

شاخه کرمهای پیکانی

دریازی و پلانکتونی هستند. در سر قلابهای کیتینی برای چسبیدن و یک سرپوش وجود دارد. تنه دارای باله‌های جانبی و دمی است. سلوم به سه حجره تقسیم شده است. فاقد دستگاههای گردش خون ، تنفس و دفع هستند. مرحله لاروی ندارند. 50 گونه دارند.

ستاره دریایی

شاخه کرمهای ریشی

ساکن اعماق دریا هستند. در لوله بسر می‌برند. بازوهای جلویی دارند. دستگاه گوارش ندارند. دستگاه گردش خونشان بسته است. دستگاه تنفسی ندارند. بدن دارای سه قسمت است و سلوم نیز به همینن ترتیب تقسیم می‌شود. 25 گونه دارند.

شاخه همی کورداتا

یا کرمهای مازویی ، دریازی هستند. به حالت کلونی در جایگاههای ترشح شده یا به صورت منزوی در میان ماسه‌های حفر شده زندگی می‌کنند. بدن دارای سه قسمت است و سلوم نیز به همین ترتیب تقسیم می‌شود. بیشتر دارای شکافهای آبششی هستند. اصولا دارای لارو هستند. 100 گونه دارند.

شاخه خارپوستان

دریازی هستند. لارو تقارن دو جانبی دارد. در مراحل نخستین رشد دارای پروتوسل ، مزوسل و متاسل هستند. جانور بالغ تقارن شعاعی ، اسکلت داخلی آهکی و دستگاه گردش آب سلومی دارد. 6 هزار گونه دارند. لاله دریایی ، خیار دریایی ، ستاره دریایی و توتیای دریایی در این شاخه قرار دارند.

منشا تکاملی جانوران

منشا تکاملی جانوران نامشخص است. در اشتقاق یافتن آنها از آغازیان عالی تقریبا تردیدی وجود ندارد. اما در حال حاضر تعیین گروهی از آغازیان که اجداد مستقیم جانوران بوده‌اند غیر ممکن است. بیشتر جانوران مانند اغلب گیاهان دارای ساختمان پرسلولی و پیچیده‌ای هستند که دارای بافتها و اندامهای مختلف هستند. زیر شاخه مهره‌داران پیشرفته‌ترین جانوران محسوب می‌شوند.

خصوصیات زیر شاخه مهره‌داران

بدن دارای سر ، تنه و دم است. اسکلت داخلی دارند و مغز در داخل جمجمه محصور است. جنین نوتوکورد دارد و جانور بالغ دارای نوتوکورد و یا ستون فقرات است. آبششهای حلقی یا شش دارند. دستگاه گردش خون بسته است. قلب دارند و خون دارای گلبولهای سفید و هموگلوبین در گلبولهای سرخ است. دستگاه لنفاوی دارند. دارای کبد و دستگاه و غده‌های داخلی پیشرفته هستند. حدود 50 هزار گونه دارند. این زیر شاخه جزء شاخه طنابداران است. از آنجا که این شاخه شامل انسانها و جانورانی است که اهمیت زیادی برای انسان دارند از هر نظر جالب توجه‌تر از بقیه شاخه‌های جانوری هستند.

رده بندی مهره‌داران

رده ماهیهای بدون آرواره

ساکن آب شیرین و یا دریازی هستند، اسکلت غضروفی دارند. نوتوکورد در تمام طول عمر باقی می‌ماند. دهانشان بادکش مانند است. فاقد باله‌های زوجی هستند. قلب دو حفره‌ای است. دفع مواد زاید در حالت لاروی پرونفریک و در حالت بلوغ مزونفریک است. 50 گونه دارند. از این رده می‌توان به انواع مار ماهیها اشاره کرد.

رده ماهیهای غضروفی

کوسه ماهیها ، ری‌ها و اسکیتها جزء این رده هستند. دریازی هستند و نوتوکورد تغییر شکل یافته در جانور بالغ وجود دارد. در پوست دندانه یافت می‌شود. قلب دو حفره‌ای است و دفع مزونفریک است و 600 گونه دارند.

رده ماهیهای استخوانی

ساکن آب شیرین و یا دریا هستند. در بیشترشان نوتوکورد باقی نمی‌ماند. در پوست پولکهای جلدی دارند. دارای شش یا مثانه شنا هستند. قلب دو حفره‌ای است و دفع مزونفریک است و 25 هزار گونه دارند. ماهی قزل‌آلا و ماهی آزاد جزء این رده هستند.

رده دوزیستان

سمندرها ، وزغها و قورباغه‌ها جزء این رده هستند. ساکن آب شیرین و خشکی‌زی هستند. زایده‌های زوجی و پا دارند. پوستشان بدون پولک است. تنفس از طریق آبشش ،‌ شش ، پوست و حفره دهانی صورت می‌گیرد. قلب سه حفره‌ای است. صاحب 10 جفت عصب مغزی هستند و عمل لقاح بیشتر خارجی است. رشد بیشتر از طریق لارو دوکی شکل است و 3000 گونه دارند.

رده خزندگان

لاک پشتها ، ‌سوسمارها ، مارها و تمساحها جزء این رده هستند. ساکن خشکی هستند یا بطور ثانویه آبزی می‌باشند. در پوست پولکهای بشره‌ای دارند. با شش تنفس می‌کنند. قلب 4 حفره‌ای است. 12 جفت عصب مغزی دارند. دفع متانفریک ، لقاح داخلی و تخمها دارای پوسته‌اند. مرحله لاروی ندارند و 6 هزار گونه دارند.

رده پرندگان

پوست پر دارد و منقار شاخی است. دستها مبدل به بال شده‌اند. فاقد دندان هستند. قلب 4 حفره‌ای است. دمای بدن ثابت است. اعصاب مغزی 12 جفت هستند. دفع متانفریک و لقاح داخلی است. تخمها پوسته دارند. فاقد لارو هستند و 10 هزار گونه دارند.

رده پستانداران

پوست مو دارد. دندانها در جایگاههای مخصوص واقع هستند. قلب 4 حفره‌ای است. گلبولهای قرمز هسته ندارند. حفره عمومی بدن توسط دیافراگم تقسیم شده است. دمای بدن ثابت است. صاحب 12 جفت عصب مغزی هستند. دفع متانفریک و لقاح داخلی است. در بیشتر موارد نمو در درون رحم مادر انجام می‌شود. نوزاد از غده‌های پستانی شیر می‌خورد و 5000 هزار گونه دارند.

تکامل مهره داران از اجدادشان

مهره‌داران اجدادی احتمالا به صورت اخلاف بند بند و دم‌دار جدا شده از تونیکتهای اجدادی رودهای آب شیرین را اشغال کردند. لاروهای دوکی شکل آنها دمهای عضلانی قوی داشتند که به کمک آن به سوی بالای رود شنا می‌کردند. این جانوران صاحب نوع جدیدی از کلیه شدند که می‌توانست مقادیر زیادی از آبی را که به طریقه اسمز به درون بدن کشانده می‌شد، دفع کنند. در لاور ماهیهای بدون آرواره ،‌ مژکهای موجود در حلق ، آب محتوی ذرات ریز غذایی را به درون دهانی گرد و بدون آرواره می‌کشند.

در سایر مسیرهای تکاملی مهره‌داران ،‌ اندام اصلی جمع کننده غذا دیگر حلق نیست بلکه خود دهان است که مجهز به آرواره و دندانهای واقعی است. این تغییر سبب شده است که شکافهای آبشش تبدیل به ساختارهایی شوند که اصولا به تنفس اختصاص یافته است. محیط آب شیرین به مراحل آخر تکامل مهره‌داران جهت می‌داد. علاوه بر آن زیستن بر روی خشکی در خزندگان ، پرندگان و پستانداران وابسته به کلیه‌ای جدید و سازش یافته با محیط خشکی شد که در آن ، کنش دفع آب جای خود را به نگهداری آب داد.

مسلما سنگواره‌های موجود در سنگها برای مطالعه حیاط و تکامل موجودات گذشته کامل و کافی نیستند. زیرا تعداد زیادی یاخته‌های موجودات زنده قبل از مدفون شدن و یا بعد از آن تحت تاثیر عوامل مختلف از بین می‌روند. ترکیبات شیمیایی نیز که بیانگر آثار حیاتی هستند در اثر عوامل مختلف به نحوی تغییر می‌کند که به راحتی قابل شناخت نمی‌باشد.

موجودات زنده اولیه از نوع تک یاخته‌ای بودند که از آنها آثار معدودی بر جای مانده است. استروماتولیت‌ها از نمونه‌های فسیلی هستند که به تعداد نسبتا زیاد در رسوبات پرکامبرین بر جای مانده‌اند، این فسیلها در مقطع به شکل لایه‌های چین خورده دیده می‌شوند. قدیمی ترین آثار استروماتولیتی به سن 3.4 تا 3.5 بیلیون سال در غرب استرالیا گزارش شده است.

حیات در پروتروزوئیک

آغاز پیدایش حیات را به 4600 میلیون سال قبل تخمین می‌زنند. به علت وسعت سنگهای دگرگونی در پروتروزوئیک آثار و بقایای موجودات کمتر باقی مانده است. در سال 1883 والوچ (Walcoh) به آثار فسیلهای آهکی با ساختمان دایره‌ای متحدالمرکز که از جلبکهای آهکی یا اسفنجها به حساب می‌آیند پی برد که بعدا به استروماتولیت معروف شدند. آثاری از مرجانها و باز و پایان مانند لینگوللا (Lingulella) و خاردارانی چون تری براکسیدیوم (Tribrachidium) متعلق به پروتروزوئیک جدید در بعضی نقاط یافت شده‌اند.

حیات در پالئوزوئیک

از نظر زیست چینه‌ای و گسترش و تنوع موجودات زنده ، اکثریت گروههای بی‌مهرگان در پالئوزوئیک پسین وجود داشته‌اند. مهره‌داران به جز پرندگان و پستانداران نیز در این دوران ظهور نموده‌اند. مهمترین گروههای بی‌مهرگان از جمله روزنه داران ، اسفنج‌ها، بازوپایان ، نرمتنان ، خارپوستان ، گراپتولیت‌ها ، بریوزوئرها در این دوران می‌زیسته‌اند.

کامبرین

بعضی از جانورانی که در تشکیلات کامبرین مشاهده شده‌اند، از این جانوران مرجانها را می‌توان نام برد، خارپوستان نیز در این دوره ظهور نموده‌اند، از نرمتنان وجود دوکفه‌ایها مشکوک است و از شکم پایان هم جز چند نمونه ساده آثار بیشتری باقی نمانده است. تریلوبیت‌ها سخت پوستان دریایی هستند که در اوایل دوران پالئوزوئیک ظاهر شده و در اواخر همین دوران از بین رفته‌اند.

اردوسین

گذر بین اردوسین و کامبرین معمولا بر اساس گراپتولیت و گونه‌های جدید کنودونتها تعیین شده است. گذر فوقانی این دوره با سیلورین نیز بر پایه فسیلهای گراپتولیت‌ها و کنودونتها استوار است. سه گروه از جانوران در کامبرین ظاهر شده‌اند اما تنوع و گسترش آنها مربوط به دوره اردوسین است.

این جانوران عبارتند از : بازوپایان لولادار ، گراپتولیتها و کنودونتها. فسیل مرجانهای شاخی شکل یا مرجانهای چین‌دار و مرجانهای تابولاتا و استروماتوپروئید‌ها از سازندگان ریفهای مرجانی این دوره بشمار می‌روند. کرینوئیدها ، بریوئیدها و بریوزوئرها نیز در این دوره ظهور نموده و گسترش یافته‌اند. فسیل ماهیهای زرده‌دار که از نخستین مهره‌داران بوده‌اند در رسوبات متعلق به اردوسین دیده شده‌اند.

سیلورین

گذر از این دوران با فسیل گراپتولیتی به نام گلیپتوگراپتوس مشخص شده است. علاوه بر گراپتولت‌ها ، براکیوپودها ، مرجانها و کنودونتها نیز در این دوره گسترش و توسعه فراوان داشته‌اند. تعدادی از ترلوبیت‌ها در این دوره می‌زیسته‌اند. ظهور ماهیهای حقیقی و همچنین ماهیهای زره‌دار نیز متعلق به این دوره بوده است. نخستین جانوران خشکی هم در سیلورین دیده شده‌اند.

دونین

پیشروی دریا در این دوره باعث افزایش مرجانهای روگوزا و تابولاتا که گاهی تا چندین متر بالاتر از سطح دریاوبه وسعت چند کیلومتر دیده می‌شوند گردید. بی‌مهرگان از جمله بازوپایان و دوکفه‌ایها در این دوره فراوان بوده‌اند. از براکیوپودها اسپریفریده ، رینکونلیده و استروفومنیده تنوع زیادی داشته‌اند.

در اوائل این دوره آمونوئیدها که نرمتنان با صدف پیچیده بودند به جای ناتیلوئیدها که صدف مستقیم داشتند فراوان شدند. گرچه دونین به نام دوره ماهیها مشهور شده است ولی تعداد گونه‌ها در این دوره بیشتر از دوره‌های بعد نبوده‌ است. اولین حشره در دونین ظهور می‌یابد. گراتپولیتها از بین ‌رفتند و تری‌لوبیتها رو به کاهش گذاردند.

کربونیفر

براکیوپودها ، کرینوئیدها و بریوزوئوها از فسیلهای مهم این دوره به شمار می‌روند. بعضی از موجودات از جمله مرجانهای تابولاتا و استروماتوپوروئیدها که دوره‌های قبلی قسمت مهمی از ردیفهای مرجانی را تشکیل می‌داده‌اند در کربونیفر ناپدید شدند.

پرمین

تریلوبیتها تقریبا در این دوره از بین رفته‌اند. در پرمین آثاری از خزندگان مشهور است. بطور کلی مهره‌داران پرمین با کربونیفر اختلاف زیادی نداشته‌اند.

حیات در مزوزوئیک

تریاس

بعضی از بی‌مهرگان تریاس مرجانهای چهار تیغه‌ای بوده‌اندکه تا اواسط دوره تریاس زندگی کرده و بعد از بین رفته‌اند. در دوره تریاس خزندگان تنوع و گسترش زیاد داشته‌اند. علاوه بر خزندگان خشکی ، خزندگانی هم در دریاها و کنار مردابها بسر می‌برده‌اند. ظهور اولین حشره با دگردیسی کامل و اولین پستاندار مربوط به این دوره است.

ژوراسیک

اولین پرندگان در ژوراسیک ظهور نموده‌اند. نخستین قورباغه شبیه به انواع امروزی در این دوره ظهور نموده است. گسترش دایناسورها در این دوره زیاد است.

کرتاسه

علاوه بر مهره‌داران قبلی در اواخر دوران میانه زیستی پستانداران کوچکی به ظهور می‌رسند. در اواخر دوره کرتاسه دایناسورها از بین می‌روند.

حیات در سنوزوئیک

دورانی است که پرندگان در هوا و پستانداران در روی زمین تنوع و گسترش یافتند و زمین خود را برای فرمانروایی انسان آماده کرد. در اواخر کرتاسه داینوسورها ، آمونوئیدها ، رودسیتها و خزندگان دریایی به کلی نابود شدند. فقط گروههایی از نرمتنان، ماهیهای استخوانی و گونه‌های دیگر که شبیه نمونه‌های عهد حاضرند باقی ماندند.

پستانداران که در ابتدای این دوره دارای جثه‌‌ای کوچک بودند کامل و گسترش یافتند و به وضع کنونی در آمدند. نهنگها در این دوران ظهور و تکامل یافتند. پنگوئنها ، خوکها و شیرهای دریایی در دوره پالئوژن حضور یافته‌اند. فسیل خفاشها را نیز مربوط به ائوسن دانسته‌اند. در دوره ائوسن جانوران سم‌دار ظهور یافتند.

حیات در نئوژن

تعداد نهنگها در این دوره افزایش یافت. جانوران خشکی از قبیل گوزنها ، گاو ، زرافه ، خرس ، خوک افزایش قابل ملاحظه‌ای یافتند. از مهمترین گونه‌هایی که در این دوره ظهور یافتند می‌توان گونه‌های جدید میمونها را نام برد. در طول عمر دوره نئوژن تکامل مهره‌دارن و پستانداران و افزایش گونه‌های دیگر جانوری مثل مارها ، مرغهای آوازخوان ، قورباغه‌ها ، خفاشها ، جوندگان ، ‌میمونها اتفاق افتاده است.

کواترنری

پیدایش انسان در دوره کواترنری صورت گرفته است. دوره کواترنری با توسعه فیلها ، شترها و دیگر پستانداران امروزی مشخص می‌گردد و بالاخره از موجودات خشکی نواحی سرد می‌توان فیل ماموت را نام برد.

مباحث مرتبط با عنوان

منشا تکاملی جانوران

دید کلی

منشا تکاملی جانوران نامشخص است. دراشتقاق یافتن آنها از آغازیان عالی ، تقریبا تردیدی وجود ندارد. اما در حال حاضر ، تعیین گروهی از آغازیان که اجداد مستقیم جانوران بوده‌اند، غیر ممکن است. بر اساس فرضیه‌های ابتدایی ، جانوران از پروتوزوئرها حاصل آمده‌اند. بیشتر جانوران مانند اغلب گیاهان ، دارای ساختمان پر سلولی و پیچیده‌ای هستند که به ترازهای اعضا و دستگاهها می‌رسد. تراز ساختمانی ، نوع تقارن دستگاه گوارشی در مجموع شکلهای اساسی و گوناگونی در جانوران پدید می‌آورند.

هر کس فقط با قسمت کوچکی از جانوران شناخته شده می‌تواند آشنا باشد. چون در جانور شناسی یک هدف عبارت از بدست آوردن دورنمایی از مجموعه سلسله جانوری است، از اینرو برای بررسی کلی وسایلی برای گروه بندی جانوران لازم است. و وظیفه فوق به عهده یک شعبه از جانور شناسی است که طبقه بندی جانوری (Classification Zoology) نام دارد.

تاریخچه طبقه بندی

ارسطوی یونانی (380 - 322) قبل از میلاد که پدر جانور شناسی نام دارد، نشان داد که چگونه می‌توان جانوران را بر حسب صفات اختصاصیشان گروه‌بندی کرد و سایر اشخاص از روی نوشته‌های او که بر جای مانده است طبقه بندیهایی را ارائه کرده‌اند. این طرز طبقه بندیها در حدود 2000 سال پا برجا بود. جان دی انگلیسی در سال 1705 ، اولین زیست شناسی بود که درباره گونه‌های جانوری تصور تازه‌ای داشت. کارلوس لینه (1778 - 1707) کسی بود که برای طبقه‌ بندی و نامگذاری نوین ، پایه‌گذاری صحیحی کرد. وی با تقسیمات بزرگ و کوچک سلسله جانوری را از بالا تا پایین یعنی گونه‌ها طبقه بندی کرد.

روشهای طبقه بندی

طبقه بندی جانوران بر پایه صفات (Character) یا خصوصیات ارثی آنها می‌باشد. اینها عبارتند از: اشکال و کیفیت ساختمانی ، خارجی یا داخلی ، مرئی و همچنین اندازه ، ابعاد و رنگ طبیعی. هرگاه صفتی بطور دائم با صفات دیگر توام باشد، بیشتر سودمند است. صفات تطابقی یا سطحی غالبا برای تشخیص و بازشناختن گروههای کوچک مفید است، ولی کیفیات اساسی یا عمیق ساختمانی ، گروههای بزرگتر را مجزا و متمایز می‌سازد.

اولین هدف طبقه بندی ، راحتتر کردن کار است. ولی هدف مهمتر جای دادن و مرتب کردن جانوران در گروههایی می‌باشد که مناسبات و روابط مفروض و مورد استنباط آنها را نشان بدهد. طریق نوین یا سیستم طبیعی طبقه بندی ، تمام اطلاعات و مفروضات موجود را از لحاظ ساختمان ، فیزیولوژی ، جنین شناسی، انتشار و یا توزیع و سایر کیفیات بکار می‌برد. هرگاه با صفاتی چند یا بسیار مشخص و متمایز می‌شود. طبقه بندی طبیعی بر اساس تئوری تکامل است و کوشش می‌کند که روابط خونی و شجره نسبی سلسله جانوری و تقسیمات آن را روشن و موجه سازد.

در چنین طبقه بندی موضوع اساسی و ضروری مشخص کردن صفاتی است که یا همنسبتی (Homology) و شباهت اصل و منشا و در نتیجه مناسبات را نشان می‌دهند و یا همانندی (Analogy) در کار و وظیفه را به ظهور می‌رسانند. دستهای انسان ، پاهای جلوی پستانداران ، بالهای پرندگان از لحاظ ساختمان استخوانها ، عضلات و عروق خونی باهم شباهت دارند در حالی که برای منظورهای متفاوت بکار می‌روند. برعکس بالهای پرندگان و پروانه‌ها برای پرواز استفاده می‌شوند، ولی از لحاظ تکامل جنینی و ساختمان بالغ اختلاف دارند و لذا همانند Analogus هستند.

گونه‌ها Species

در طبقه بندی بیولوژیکی ، گروه اساسی گونه است. بطور نمونه گونه عبارت از گروهی از افراد است که:

• دارای صفات مشترک زیادی هستند.
  
  
• از سایر گروهها متفاوت هستند و حالت بینابین با آنها ندارند.
  
  
• معمولا دارای یک وضع و حدود جغرافیایی مجزا از سایر گروههای وابسته هستند . مهمتر از همه با گروههای مسوب ، توالد و تناسل نمی‌کنند. اعضای یک گونه از یک جد مشترک مشتق شده‌اند و می‌توانند با یکدیگر جفتگیری کنند و نسل قابل باروری بوجود آورند. نمونه گونه‌های معمولی عبارتند از : مگس خانگی ، زنبور عسل ، پروانه ابریشم و .... افراد تشکیل دهنده یک گونه غالبا به گروه‌های کوچکتری نیز تقسیم می‌شوند. مانند نژاد یا زیرگونه که در صفات متوسط و عادی ، بیشتر از صفات کامل و خالص ، با یکدیگر اختلاف دارند.

گروه‌های بزرگتر از گونه

دو یا چند گونه که دارای صفات مشترک معین هستند، یک جنس (Genus) را تشکیل می‌دهند. جنسهای دارای صفات مشترک تحت عنوان خانواده یا تیره ، گروه بندی می‌شوند. همچنین خانواده‌ها به راسته (Order) و راسته‌ها به رده و رده‌ها به شاخه‌ها (Phyhum) طبقه بندی می‌شوند. مجموعه شاخه‌ها ، سلسله جانوری را تشکیل می‌دهد.

طرح طبقه بندی مانند درختی است که دارای برگهای زیاد (گونه‌ها) می‌باشد. برگها از یک یا تعداد زیادی ، روی ساقه کوچکی (جنس) قرار گرفته‌اند. چند تا از این ساقه‌های کوچک روی ساقه برگ (خانواده) و چند ساقه بزرگ روی یک شاخه کوچک (راسته) و تعدادی شاخه کوچک روی یک شاخه بزرگ (رده) و شاخه بزرگ روی یک تنه اصلی (شاخه) واقع می‌شوند، مجموعا یک درخت (سلسله) را می‌سازند.

صفات و اشکال مختلف برای تشخیص گروههای جانوری

تقارن

بسیاری از پروتوزوآ ، بی‌تقارن هستند و به قسمتهای مساوی قابل تقسیم نیستند، ولی عده‌ای از آنها تقارن محیطی را نشان می‌دهند. مرجانها ، شانه‌داران و خارپوستان تقارن شعاعی دارند و این تقارن در پیرامون یک محور میانی که از دهان یا ناحیه دهانی می‌گذرد، می‌باشد. صفحاتی که از این محور می‌گذرند، جانور را به قطاعهای شعاعی تقسیم می‌کنند. اجزای بیشتر شاخه‌ها دارای تقارن دو جانبی هستند که یک صفحه قائم را به دو نیمه مساوی چپ و راست تقسیم می‌کند.

ساختمان حلقوی (Segmentation)

در کرمهای حلقوی ، بندپایان و کورداتا ، قسمتهای بدن در امتداد یک خط طولی تکرار می‌شود و این حالت را متامریسم می‌گویند. و هریک از این واحدهای تکراری یک حلقه یا بند ، نام دارد.

ضمایم

قسمتهای برآمده بدن که برای حرکت ، تغذیه و مقاصد به کار می‌روند، ضمایم نام دارند، مثلا شاخکهای شقایق دریایی ، خارهای کوچک در کرم خاکی ، آنتنها و پاهای بندپایان و پرکها ، پاها و بالهای مهره‌داران جزء این ضمایم هستند.

اسکلت

بیشتر جانوران زمینی و آبزی به منظور پشتیبانی یا نگهداری دارای اسکلت یا استخوان بندی هستند. اسکلت ممکن است، داخلی باشد مانند قورباغه یا انسان و یا خارجی باشد مانند مرجانها ، خرچنگها و حشرات. مواد تشکیل دهنده نیز ممکن است آهکی (CaCO₃) و یا سیلیسی (Sio₂) و یا در بندپایان از جنس کیتین باشد.

جنسیت

جانوری را یک جنسی یا خنثی یا هرمافرودیت گویند که اندامهای جنسی نر و ماده در آن وجود داشته باشد. اجزای اکثر شاخه‌های عالی تر جانوری دو جنسی هستند، یعنی دو جنس نر و ماده ، جدا از هم هستند.

مشکلات طبقه بندی

• زیست شناسان در ارزیابی اهمیت نسبی صفات مختلف و میزان تغییر دگرگونی هر گروه قبل از تقسیمات فرعی آن با یکدیگر اختلاف نظر داشتند. طرفداران طبقه بندی دقیق و جزئی تقسیمات فرعی زیادی به عمل می‌آورند، در حالی که طرفداران محافظه کار طبقه بندی کلی‌تر در همان موضوع دسته‌های کمتری را قبول دارند.
  
  
• ولی موضوعی که به تازگی روشن شده است، این است که تمایل به طرف تقسیمات فرعی بیشتر است. جانور شناسان در طبقه بندی جانوران به میزان زیادی هم عقیده هستند، ولی دو تن را نمی‌توان یافت که در تمام جزئیات باهم عقیده باشند.
  
  
• چون گروههای جانوری در تاریخ قبلیشان با یکدیگر اختلاف دارند، در مجموعه گروههای فوق ، گونه‌ها ، هیچگونه هم شکلی و یکسانی دیده نمی‌شود. جنس معینی ممکن است و دارای یک یا چند گونه و دیگری شامل صد یا بیشتر از آن گونه باشد. کوشش برای تعیین کردن خطوط نسل از طریق تشکیل درخت نسلی و به خصوص در واحدهای بالای طبقه بندی به علت وجود اشکال واسطه‌ای که ممکن است زمانی زیسته و از بین رفته باشند، دشوار است.

طبقه‌بندی جانوران

* هدف اصلی از مطالعه این فصل آموختن تاکسونومی و فیلوژنی گروههای مختلف جانوری است.



جانوران تک سلولی ـ شاخه پروتوزوآ
* هر پروتوزوئر به تنهایی فقط از یک سلول تشکیل شده است به عقیده عده‌ای دیگر از دانشمندان پروتوزوئرها به واحدهای سلولی تقسیم نشده اند لذا واژۀ آسلولار بجاي يوني سلولار.
* تک یاخته‌ها علیرغم تک سلولی بودن ساده نیستند‌ واز نظر عمل کامل بوده و دارای ساختمانهای پیچیده‌ای می‌باشند. اندامکهای آنها نسبت به سایر جانوران پرسلولی تمایل به تخصص بیشتر دارند.


برخی صفات کلی و مهم تک یاخته‌ايها
* تک سلولی برخی به شکل کلنی و برخی دیگر دارای مراحل چند سلولی در چرخه زندگی
* دارای اندازۀ میکروسکوپیک
* دارای انواع تقارن در گروههای مختلف آنان
* بدون نوع لایۀ زاینده
* بدون اندام یا بافت امادارای اندامکهای تخصص يافته


* وجود انواع زندگی آزاد، همزیستی و انگلی در بین گروههای مختلف آنان
* حرکت به وسیلۀ پای کاذب، تاژک، مژك و یا حرکات مستقیم خود سلول
* بدون اسکلت يا داراي آن
* برخي بي حركت و ثابت
* دارای همه انواع و روشهای مختلف تغذیه‌ای (اتو تروفی، هتروتروفی و ساپروزوئیک)
* تکثیر و تولید مثل به روش غیرجنسی و جنسی


شاخه سارکوماستیگوفورا
* دارای سه زیر شاخه به نامهای ماستیگوفورا یا تاژکداران و اُپالیناتا و سارکودینا.

1. از ماستیگوفورا کلامیدوموناس.

2. اوگلنا تاژکدار سبز پلیکل دار

3. ژیمنودینیوم یکی از دینوفلاژلاتها

4. تریپانوزومابروسئی،

زیر شاخۀ سارکودینا فوق رده رایزوپودا، آمیب پروتئوس، پلیکل آنها فقط شامل غشای سلولی


* فورامنیفراها، رایزوپودهای پوسته‌دار، چرخۀ زندگی فورامنیفراها پیچیده بوده و دارای تقسیمات متعدد و نسلهای هاپلوئیدی و دیپلوئیدی است.
* برخی از پروتوزوئرها نظیر پدینلا هم دارای تاژک و هم پای کاذب است و نمونه‌های نظیر نگلریا می‌تواند از شکل آمیبی به شکل تاژکی تغییر فرم و شکل دهد و در جریان آب با تاژک شنا نماید. این دو گروه ارتباط نزدیکی با همدیگر دارند.

+ نوشته شده در  ساعت   توسط سارا ایزدی 

---

اُنتوژنی، فیلوژنی و تکرارپذیری

* فیلوژنی بیانگر تاریخ تکاملی هر تاکسونومی است. انتوژنی با سیر تحول فردی است. تمام جانوران متازوئر از مراحل تکاملی و متوالی تخم، تسهیم، بلاستولا و گاسترولا مي گذرند.
* هگل معتقد بود انتوژنی تکرار سریع و کوتاه فیلوژنی است.

سلسله‌های حیات* کلیه موجودات زنده را به دو سلسله گیاهان و جانوران تقسیم نموده‌اند.
* در سال 1969 میلادی ویتاکر پیشنهاد سیستمی با پنج سلسله را داد که برمبنای تفکیک پروکاریوت از اوکاریوت می‌باشد . سلسلۀ مونرا شامل پروکاریوتها ست چهار سلسلۀ باقیمانده را اوکاریوتها تشکیل می‌دهند. سلسلۀ پروتیستا شامل موجودات اوکاریوتیک تک سلولی می‌باشد.



* سلسلۀ گیاهان شامل گیاهان عالی فتوسنتز کننده و جلبکهای چند سلولی است.
* سلسلۀ قارچها شامل کپکها، مخمرها و قارچهایی است که غذای خود را از طریق جذب به دست می‌آورند.
* بی‌مهرگان و مهره‌داران سلسلۀ جانوران را تشکیل می‌دهند.

اساس تشخیص تقسیم‌بندی جانوران با تقارن دو طرفی
پروتوستومها (دهان اولیها)
* دهان از بلاستوپور با نزدیک آن
* مخرج جدید
* تسهیم بیشتر مارپیچی
* جنینها بیشتر موزائیک
* در پروتوستومهای سلوم‌دار، سلوم از شکاف و تقسیم دستجات مزودرمی:
* کرمهای پهن، نمرته‌آ، کرمهای حلقوی، نرم‌تنان، بندپایان.



دوترستومها (دهان ثانویها)
* دهان جدید از استومودئوم
* مخرج از بلاستوپور یا نزدیک آن
* تسهیم بیشتر شعاعی
* جنینها بیشتر منظم و نامشخص
* همه سلوم دارند سلومها از ترکیب جیبهای انتروسلوس (بجز مهره‌داران)
* خارپوستان، همی کورداتا، کتوگناتا و مهره‌داران

+ نوشته شده در  ساعت   توسط سارا ایزدی 

---

جانوران دارای تقارن دوطرفی و سلوم کاذب
* نماتودها (کرمهای گرد) و بسیاری دیگر از شاخه‌های جانوری، سلوم کاذب دارند.
* آرایش لوله در داخل لوله


جانوران دارای تقارن دو طرفی و سلوم واقعی

متامریسم (بندبندی شدن)

* متامریسم تکرار پشت سر هم قطعات شبیه به هم بدن در طول محور طولی بدن جانور است.
* متامریسم فقط در سه شاخه جانوری کرمهای حلقوی، بندپایان و مهره‌داران یافت می‌شود.



سفالیزاسیون
* تفکیک و تمایز انتهای سر را سفالیزاسیون می‌نامند که بیشتر در جانوران با تقارن دوطرفی دیده می‌شود.



هم‌ساختی و همسانی
* در مطالعات مقایسه‌ای جانوران مفاهیم همولوگی (شباهت در منشأتشکیل) و آنالوگی (شباهت در عمل نه در منشأ پیدایش) در حیوانات مختلفبسيار به کار می‌رود.
* استخوانهای باله دلفین با استخوان بازوی انسان و بال خفاش هومولوگ.
* در آنالوگی شباهت اعمال مدنظر است. می‌توان از عمل بال در پروانه و پرنده نام برد.


طبقه‌بندی و فیلوژنی جانوران
* زیست‌شناسان ضرورت ارتباط نمونه‌های متنوع حیات را یک ضرورت عملینه فقط در نامگذاری بلکه در طبقه‌بندی آنان نیز احساس کرده‌اند.
* دانش تاکسونومی نامگذاری هرگونه موجود زنده به وسیله سیستم مورد قبولشدۀ مشترکی است که به بهترین شکل درجات شباهت موجودات را به همدیگربرساند. علم سیستماتیک طبقه‌بندی و تکامل زیستی را نیز دربرمی‌گیرد.


* ارسطو تلاش کرد موجودات را براساس ساختمان بدنی طبقه نماید. ساختار مدرن طبقه‌بندی امروزی از آن لینه است.
* طرح لینه برای طبقه‌بندی موجودات زنده برمبنای صعود گروههای جانوری نام طبقه‌بندی سلسله مراتبی معروف است.



* گروههای اصلی یا تاکسا امروزه به شرح نزولی زیر مورد استفاده قرار می‌گیرند:
* سلسله، شاخه، رده، راسته، خانواده یا تیره، جنس، و گونه.
* فقط گونه دارای دو اسم است و دیگر تاکسا یک اسم دارند.



گونه
* لینه و عده‌ای از هوادارانش معتقد بودند که برای هرگونه جز یک تیپ نمی‌تواند وجود داشته باشد.
* تعریف کنونی گونه مبتنی بر دو دادۀ بنیادی است: پلی‌مورفیسم که ساختارگونه‌ای را توصیف می‌کند و جدایی تولیدمثلی که حدود آن را از دیدگاه زیستیترسیم می‌نماید.




* مفهوم «گونه چند سنخی» تغییرات درون گونه‌ای را به مثابۀ یک وجهمشخصۀ بنیادی می‌پذیرد و در نتیجه تصور ذهنی «تیپ» و کاربرد آن از اعتبارمی‌افتد.
* گونه چند سنخی دارای بُعد است زیرا بر پایۀ تغییرات مکانی و زمانیاستوار است. گونه دیگر در اینجا صنف مربوط به پایینترین تراز نیست، واحدجمعیت یا گروه جمعیتهاست که زیرگونه را تشکیل می‌دهد.
* گونه از اجتماع تعداد متغیری از زیرگونه‌ها که دارای قدرت گشن‌گیریمتقابل‌اند و همه از نقطه ‌نظر تاکسونومیک دارای یک ارزشند و همچنین «نمونه» گونۀ تشکیل دهنده‌شان هستند تشکیل می‌شود.



* اساس تشکیل تاکسا* جانورانی که ارتباط خیلی نزدیک به هم داشته باشند در گروهی به نام واحدتاکسونومیک قرار می‌گیرند.
* تاکسونومی در واقع وضع نمودن قانون است زیرا صنوف تاکسونومیک را تعریف و آنها را به صورت نظامی سلسله مراتبی مرتب می‌کند.



* یک صنف چهارچوب انتزاعی است که موجودات زنده را در آن جای می‌دهیم: گونه، جنس، خانواده و .. هرکدام صنفعی مربوط به ترازی خاص‌اند.
* امروزه صنف (چارچوب بالا) را از محتوای آنکه موجودات زندۀ حقیقی (کنونییا سنگواره‌ای) است و تاکسون نامیده می‌شود، مجزا می‌کنند.


* هنگامی که گونه و روشهای ممکن پیدایش آن را بدون ذکر گونه‌ای مشخص تعریف کنیم در واقع یک صنف گونه در نظر است.
* برعکس هنگامی که یک گونه مشخص به نام سگ ماهی را انتخاب و جای صحیح آنرا در دنیای جانوری جستجو می‌کنیم در این صورت اصطلاح تاکسون را به کارمی‌بریم (تاکسون سیلور هیتوس کانیکولا).

+ نوشته شده در  ساعت   توسط سارا ایزدی 

---

سازماندهی بدن

* بدن هر جانور شامل سه عنصر اصلی سلولها، مایعات بدن و عناصر ساختمانی خارج سلولی است. بدن جانور از محیط اطراف خارجی به وسیلۀ یک لایۀ ممتد سلولی جدا شده است.
* مایعات بدن به صورت طبیعی به دو بخش جدا می‌شوند . در فضای داخلی سلولی و فضای خارج سلولی قرار دارد.



* بخش عمدۀ آب بدن در داخل سلولها، سهم کوچکتری از آن نیز در خارج غشای سلولی، قسمتی از آب خارج سلولی، درون فضای بین سلولی (مایع بین سلولی) و قسمت دیگر در خون (آب پلاسمایی).
* مجموعه‌ای از سلولهای بدن یک موجود که دارای یک شکل و یک عمل باشد بافت. بافت پوششی وظایف اصلی و عمدۀ زیر را به عهده دارد:
* پوشش سطح خارجی و داخلی بدن، جذب، ترشح، درک احساس، قابلیت انقباض مثل سلولهای میواپیتلیال،



* اپی‌تلیا از هر سه لایه جنینی منشأ گرفته است.
* بافت سنگفرشی مانند سلولهایی که مجاری داخلی عروق را می‌پوشانند و به نام اندوتلیوم معروف‌اند نيز می‌توان سلولهایی که سطح داخل سروز را می‌پوشانند مانند پريتونيوم را نام برد.
* بافت پوششی، مکعبی و یا استوانه‌ای، بافت پوششی مطبق، بافت پوششی مطبق کاذب، دستۀ چهارم سلولهای هرمی شکل‌اند که غالباً درون آسینیهای غدد ترشحی و مجاری پیچیدۀ کلیه را مفروش می‌نمایند.
* بافت پوششی غددی ـ غدد ترشحی.

بافت همبند یا پیوندی* وظیفۀ اصلی این بافت پشتیبانی و حفاظت و نگهداری و وسیلۀ ارتباط و اتصال سایر بافتهاست. در ساختمان همۀ آنها سلولهای پراکنده، رشته‌ها و مادۀ بین سلولی به کار رفته و منشأ رویانی آنها سلولهای مزانشیمی است.



فیبروبلاستها

سلولهای مزانشیم
سلولهای رتیکولر* این سلولها از سلولهای مزانشیم حاصل شده و بسیار شبیه آنها هستند. در بافتهاي لنفاوی و مغز استخوان، کبد، غدد درون‌ریز، خاصیت ریزه‌خواری دارند.


* هیستوسیتها یا ماکروفاژها* سیتوپلاسم آنها دارای لیزوزوم فراوان، واکوئل و دانه‌های مختلف می‌باشد. هستۀ بیضی یا لوبیایی. در بافتها و اعضای مختلف: سلولهای کوپفر در کبد،ماكروفاژدرآلوئول استئوکلاست در بافت استخوانی و مغز استخوان، نوروگلیا در اعصاب مرکزی، در بافتهای همبند طبیعی ثابت، در تومورهای بافت همبندی دارای پاهای کاذب،



* ماست سلها یا ماستوسیتها، پلاسماسلها یا پلاسموسیتها، گلبولهای سفید و سلولهای چربی یا ادیپوسیتها نیز از دیگر انواع سلولهای بافت همبندی هستند.

+ نوشته شده در  ساعت   توسط سارا ایزدی 

---

تسهیم شعاعی و مارپیچی
* اکثر بی‌مهرگان به وسیلۀ یکی از دو روش شعاعی و یا مارپیچی مرحلۀ تسهیم را می‌گذرانند.
* در تسهیم شعاعی طرح و نقشه تسهیم نسبت به محور قطبی متقارن، تسهیم تنظیمی و یا نامشخص، اگر هر بلاستومر جنین اولیه از بقیه جدا شود می‌تواند نمو خود را تنظیم و به جنین کامل و مناسب تبديل شود. این امر ناشی از این مسئله است که هر کدام از سلولهای بلاستومر دارای پتانسیل بالقوه و مساوی جهت نمو هستند.

* تسهیم مارپیچی یا اسپیرال از تسهیم شعاعی متفاوت است. نقشۀ تسهیم نسبت به محور قطبی مایل، سلولهای نامساوی و نابرابر كنار هم هستند.
* جنینهای ناشی از تسهیم مارپیچی با جنینهای ناشی از تسهیم شعاعی متفاوت‌اند.

* تسهیم مارپیچی در کرمهای حلقوی، بسیاری از نرم‌تنان، کرمهای روبانی شکل، کرمهای پهن پلاناریایی، برخی از براکیوپودها و اكوریدیاها یافت می‌شوند.
* پروتوستومیم (دهان اولیه)، تسهیم شعاعی مشخصۀ گروهی دیگر از جانوران به نام دوترستومیا (دهان ثانویه) در خارپوستان، کتوگناتا، همی‌کورداتا و مهره‌داران



بلاستولا
* در نتيجه تسهیم تودۀ سلولی به نام بلاستولا به وجود می‌آید. بلاستوسل
* افزایش در مقدار کلی dna اما اندازۀ زیگوت یا سلول تخم اولیه تغییری نمی‌یابد.


گاسترولاسیون و تشکیل لایه‌های زاینده

* گاسترولاسیون روند تجمع مجدد سلوللهای جدید تشكیل شده و سلولهای همراه با آن .با شروع گاسترولاسیون این سلولها با نظم مجدد چیده می‌شوند.
* اینواژیناسیون، ارکانترون، اکتودرم، آندودرم، مزودرم


* در بسیاری از جانوران ابتدایی نظیر مرجانها و كتنوفوراها فقط دو لایۀ زایندۀ جنینی اکتودرم و آندودرم بوجود مي ايد: دیپلوبلاستیک،
* در تمام جانوران پیشرفته مزودرم پدیدار مي شود: تریپلوبلاستیک


تشکیل سلوم
* سلوم یا حفرۀ واقعی بدن که احشا را در برمی‌گیرد. بوسیلۀ یکی از روشهای شیزوسل یا انتروسل و یا تلفیقی از این دو روش تشکیل گردد.
* در روش شیزوسل تشکیل سلوم با شکاف و جدا شدن دستجات مزودرمی ـ که از منطقۀ بلاستوپور منشأ می‌گیرد ـ شروع و بین اکتودرم و آندودرم رشد می‌کند.
* در انتروسل تشکیل سلوم از جیبهای آرکانترون یا رودۀ ابتدایی است.


تفکیک و تمایز
* زمانی که سه لایۀ ابتدایی زاینده تشکیل گردید سلولها دوباره در گروهها و با آرایش جدید استقرار می‌یابند. تشکیل گروه خاص سلولی (سلولهای کلیه، روده و ...)

+ نوشته شده در  ساعت   توسط سارا ایزدی 

---

الگوی ساختمانی بدن جانوران

* هدف از مطالعه این فصل یادگرفتن الگوهای مختلف جانوران، چگونگی به وجود آمدن سلولها و طرح بدن جانوران است.


* جانوران به اشکال بسیار متنوعی زندگی می كنند. براساس شواهد سنگواره های به دست آمده، این تنوع در گذشته بیش از امروز بوده است.
* با توجه به اینکه گروههای مختلف جانوری دارای منشأ تکاملی یکسانی می‌باشند لذا تنوع الگوی ساختمانی و طراحی بدن جانوران نامحدود نیست.
* از طرف دیگر هر تغییر تکاملی روی ساختار کلی و الگوی جانوران تأثیری اجباری می‌گذارد.


* زیستگاه و روشهای مختلف زندگی نیز بر شکل جانوران تأثیرگذار است. کرم انگلی از نظر شکل و عمل از کرمی که زندگی آزاد دارد متفاوت است هر چند از نظر شکل اصلی و خصوصیات عمومی شبیه به همدیگرند.
* افزایش پیچیدگی سازمان در جانوران با اندازۀ موجود زنده ارتباط دارد.
* افزایش اندازه در جانوران. ـ تنها راه برای گونه‌های جدید تغییر نیچ اکولوژیک یا تغییر و تطبیق با شرایط جدید


* چند سلولیهای ساده اندازۀ بدن خود را افزایش داده نهایتاً منجر به تکامل کلی جانوران گردیده است.
* هرچه جانوران بزرگتر می‌شوند افزایش سطح بدن آنها نسبت به افزایش حجم کمتر خواهد بود که باعث دشواریهایی در فعالیتهای جانوران خواهد بود
* که در نهایت باعث محدودیت در افزایش اندازهاست
* تغذیه در جانوران معادل فتوسنتز در گیاهان.


الگوهای تکامل و نمو جانوران* طرح نهایی هر جانوری نتیجۀ رشد و نمو، تفکیک و تمایز اسپرماتوزوئید و تخمک.
* ترکیب و اتحاد دو سلول جنسی باعث شروع چرخه زندگی،
* تخمک بارور شده، در واقع یک موجود زندۀ تک سلولی،


* روندهای ریخت‌زایی و تفکیک و تمایز، اطلاعات ضروری، در داخل ژنهای هسته، به وسیله مولکولهای dna ژنها کد می‌شوند.
* هرگونه جانوری از یک الگو و طرح بدنی خاصی که مشخصۀ آن‌گونه است تبعیت می‌کند. در ابتدا وجوه مشخصۀ شاخۀ جانوری قبل از بروز خصوصیات گونه‌ای پديدار مي شود،


* کیفیات اساسی نظیر تقارن و محور طولی قبل از هر صفت دیگری بارز شده و ظاهر می‌گردند.
* ریخت‌زایی (مورفوژنز) برای توصیف تشکیل شکل جنین
* اولین مرحلۀ ریخت‌زایی به طور قابل ملاحظه‌ای تقریباً در تمام گروههای جانوری به استثنای اسفنجها، شبیه به همدیگر است.


تسهیم
* تقسیمات پی در پی سلول تخم را تسهیم می‌گویند. برخلاف میتوز، در اینجا هیچگونه رشد واقعی صورت نمی‌گیرد.
* بلاستولا،
* بلاستومر
* تخمهایی را که حاوی زردۀ بسیار کم بوده و به طور مساوی و یکنواخت پراکنده شده باشند: ایزولسیتال
* تسهیم کامل ـ (هولوبلاستیک)
* تخمهای با مقدار بیشتر زرده را تلولسیتال می‌گویند. ناحیۀ تجمع زرده: قطب گیاهی،


* قطب حیوانی بیشتر سیتوپلاسم، ـ زردۀ کم
* پرندگان و خزندگان با بزرگترین تخمها،ـ دارای زرده بسیار زیاد ،
* تسهیم در آنان ناقص، ـ مروبلاستیک
* سانترولسیتال در تخمهای بندپایان پیشرفته بخصوص حشرات هستۀ سلول تخم، به وسیله جزایر کوچک سیتوپلاسمی احاطه، دور جزایر کوچک سیتوپلاسمی را نیز زرده فراگرفته است.

+ نوشته شده در  ساعت   توسط سارا ایزدی 

---

تقسیم بندی ویتاکر

طبقه بندی موجودات زنده بر اساس تقسیم بندی ویتاکر:

1-(  باکتریها-اکتینومایست ها و سیانوباکتریها  monera                                     

2-(پروتوزوئرها- کپکهای لزج- جلبکها)                                   

3-(قارچها)  fungi 

4-(گیاهان)  plantae  

5-(حیوانات) animalia                                                                         

6-(آرکی باکتریها) arcaebacteria                                                       

*قابل ذکر است که برخی از دانشمندان به دلایل متعددی آرکی باکتریها را در تقسیم بندی موجودات بعنوان دسته جداگانه ای طبقه بندی می کنند که آنها را بیان خواهیم کرد.* 

عناى لغوى فسيل fossil (سنگواره

م)
معناى لغوى فسيل fossil (سنگواره) عبارتست از چيزى که از حفارى (كندن زمين) بدست آمده باشد . اما امروزه براى آن معناى ديگرى متصورند و آن را مدرک و دليلى شناخته شده از حيات گذشته مى دانند ؛ به عبارت ديگر فسيلها ، اجساد و بقايا و آثار موجوداتى مى باشند که پس از مرگ در بين رسوبات دفن شده و همراه با آنها تحت تاثير پديده سنگ شدگى ( دياژنز ) قرار گرفته اند . به عبارت ديگر در شرایطی، گیاهان و حیوانات مرده در زیر خاک دفن می شوند اما فاسد نمی شوند.آب به داخل خاک نفوذ می کند و مواد معدنی از قبیل آهن،سیلیکات و کلسیم را با خود می برند.
این مواد دور واطراف گیاهان یا حیوانات مرده جمع می شوند و آنها را به همان صورت حفظ می کنند. با گذشت زمان، مواد شیمیایی فوق سخت می شوند و یک نسخه تقریبا کاملی از حیوان اصلی بوجود می آید. این نسخه را فسیل می گویند.کشف فسیل سرگرمی جایزه دار و مهیجی است زیرا اشکال مختلف حیات میلیون سال پیش را نشان می دهد.
بنابراين فسيلها انواع باقيمانده جانورى و گياهى نظير جسم حيوانات و استخوانهاى مربوط به آنها ، تنه گياهان قديمى و ساختمان شان ، کرمهاى نرم ، ستاره هاى دريايى و غيره ( از نقطه نظر تشريحى ) و آثار و مواد به جامانده از آنها نظير فضولات ، مدفوعات ، تخم ها ( آثار طبيعى ) و اثر لانه ها ، آشيانه ها ، رد پاها ( آثار مصنوعى ) را شامل مى شود و تمامى اينها بطور مستقيم توسط موجودات که در گذشته مى زيسته اند ، بوجود آمده اند .
بدين ترتيب براى آنکه يک شى فسيل به حساب آيد ، بايستى بقايا و يا آثار فعاليت زيستى موجودات گذشته باشد . اصطلاح فسيل دلالت بر زماني طولاني ميكند كه در طي آن موجود ات فسيل شده زندگي مي كردند و بقاياي مرده آنها در رسوبات ادوار ما قبل تاريخ به حالت سنگواره باقي مي ماندند . البته اين بدان معني نيست كه فسيل ها از موجودات كاملا ناپديد شده اند بلكه اشكال گوناگوني از آنها نيز جمع آوري و شناسايي شده اند كه امروزه نيز زندگي ميكنند.
براي يك ديرينه شناس آشنايي با علوم ديگر مخصوصا علوم بيولوژي مهم است . جانور شناسي و گياه شناسي اطلاعاتي درباره زندگي موجوداتي مي دهندكه بدون آشنايي به هر كدام از آنها فسيل ها نمي توانند مفهومي داشته باشند و علم ديرينه شناسي نيز شواهد و مداركي را درباره زندگي اجداد جانوران و گياهان در اختيار زيست شناسان قرار مي دهد . علاوه بر ارزش هاي ذكر شده ، مطالعه فسيل ها اساس و پايه بخشي از علم زمين شناسي اقتصادي است و براي شناسايي سنگهاي سوختي مانند زغال سنگها و منشاء ‌نفت و گاز داراي ارزش زيادي هستند .
در اين رشته از زمين شناسي بحث در باره حوادث تاريخ زمين از نظر جغرافيايي گذشته ، آب و هوا و محيطهاي موضوعي و لايه هاي زميني با محتويات فسيل ها ي آن ميشود. همچنين ارتباط دقيقي بين ديرينه شناسي و چينه شناسي وجود دارد. چينه شناسي اصل و طبيعت سنگها را مورد بررسي قرار ميدهد و در آن ، بحث درباره سنگهاي پوسته ي جامد زمين ، چين خوردگي ها ، گسل ها ، بيرون زدگي هاي سنگهاي رسوبي و ارتباط لايه هاي هم سن در مناطق دور از هم انجام ميگيرد .

بطور کلى فسيلها به دو گروه تقسيم مى نمايند :

1- فسيلهاى اندامى منظور از فسيلهاى اندامى بقاياى حقيقى موجودات زنده مى باشند که در حالات بسيار مساعد شکل آنها با شکل موجود زنده اصلى اوليه کاملا تطبيق مى کند و تغيير زيادى در آن صورت نگرفته است .
2- فسيلهاى اثري اما فسيلهاى اثرى علائم غير مستقيم حيات هستند که توسط موجودات بر جاى گذاشته شده اند . جاى پاهاى دايناسور ، اثر نقب زدن کرمها ، اثرات ناشى از خزيدن تريلوبيت ها و ساير شواهد فرايندهاى حيات همچون فضولات و مدفوعات که بصورت فسيل در آمده اند همگى جزء فسيلهاى اثرى محسوب مى گردند .

انواع فسیل شناسی

•فسیل شناسی گیاهان
•فسیل شناسی جانوران

هر دسته بر حسب اندازه هر يك از فسيل ها را ميتوان به زير گروه‌هايي همچون نانوفسيل ، ميكروفسيل ، ماكروفسيل و مگا فسيل ها دسته بندي كرد.

انواع فسیل ها

•فسیل های شاخص: که دارای گسترش جغرافیایی وسیع بوده ولی در زمان کوتاه زمین شناسان می‌زیسته‌اند. مانند فسیل آمونیت که منحصرا در کرتاسه میانی وجود داشته است.
•فسیل های غیر شاخص: که تقریبا در تمام دوره‌ها و یا دورانهای زمین شناسی وجود داشته‌اند و شاخص زمان معین و کوتاه زمین شناسی نیستند. مانند برخی دوکفه‌ای‌ها ، شکم پایان ، مرجانها و غیره.
•فسیل های رخساره: فسیل هایی هستند که ارزش پالئوژئوگرافی آنها بیش از اهمیت بیوستراتیگرافی آنهاست. این فسیل ها می‌توانند معرف وضعیت جغرافیایی زمان زیست خود از نظر آب و هوا و سایر شرایط محیط زیستی باشند. مثلا فسیل کلنیه‌ای مرجانی حاکی از محیط ساحلی دریا و آب و هوای استوایی تا نیمه استوایی است.

کاربرد فسیل ها در زمین شناسی

•مهمترین کاربرد فسیل ها در تعیین سن طبقات زمین می‌باشد.
•فسیل ها معرف شرایط محیطی جغرافیای دیرینه بوده و در این مورد اطلاعات با ارزشی را در اختیار دانشمندان قرار می‌دهند. بیشتر فسیل ها از کربوناتها و یا فسفاتهای ترکیب شده با مواد آلی تشکیل شده اند.
آنها تحت تاثیرگرما ، فشار ، ترکیبات سیال اطرافشان و همه دیگر عوامل که خصوصیت سنگهای رسوبی را بعد از اینکه رسوب می کنند تغییر می دهند ، قرار دارند. بنابراین فسیل ها شاخصهای حساس تغییر حرارت و ابزارهای قدرتمندی برای پیش بینی ذخیره زایشی هیدروکربونها هستند. همه این عنوانهای اطلاعاتی اساسی در تجزیه و تحلیل حوزه ه های رسوبی و اکتشاف زغال سنگ ، نفت و گاز که باقیمانده های زندگی قدیم هستند ، شرکت دارند.
رده‌بندي فسيلها موجودات زنده را بر اساس برخي ويژگي‌هاي ظاهري طبقه‌بندي مي‌نمايند. در طبقه‌بندي‌هاي استاندارد بر اساس ميزان شباهتهاي موجودات آنها را در گروه هايي به نام تاكسون قرار مي‌دهند و هفت تاكسون مهم و اصلي به شرح زير معرفي مي‌نمايند. هر چه ميزان شباهت موجودات بيشتر باشد در تاكسونهاي مراتب بالاتري قرار مي گيرند. هفت تاكسون مهم و اصلي عبارتند از :
سلسله Kingdom شاخه Phylum رده Class راسته Order تيره Family جنس Genus گونه Specis فسیل ها ی بزرگ و کوچک تخمهای زیست چینه شناختی بهترین تکنیکی است که برای سن یابی سنگهای قدیمی ایجاد شده است.
مفاهیم وابسته زمان زمین شناختی ، سیر تکاملی زندگی ، جرم جهانی انقراض و سیستمهای زمینی وابسته به یکدیگر د رمیان اصلیترین و مهیب ترین همکاری علمی تمام زمانها رده بندی می شوند. مطمئنا فسیل شناسی که برای این موارد بسیار اصلی است اکنون برای تعلیم باستان شناسی و مهارتهای عمومی درک ارزش زندگی بیش از قبل حیاتی است. فسیل شناسی مطالعاتی کم ارزشتر از همه تاریخ ، شامل حیوانات گذشته و زندگی گیاهانی که ما خانه می نامیم نیست.
مقیاس زمانی باستان شناسی بدون هماهنگی هسته ای باستان شناسی وجود ندارند و هرچیزی که از آن مشتق می شود مانند نقشه های زمین شناختی در مقاطع زمینهای فانروزوئیک به خوبی داده های سنی که انها اشاره می کنند است. با محدوده فسیلی متوسط کمتر از 1 Maدر میان تعداد زیادی از سیستمهای زمین شناختی و تصحیح بیشترآن پس از گذشت هر سال از تحقیق ، هیچ جزء دیگری از سنگهای رسوبی قدیمی به کیفیت زمان چینه شناختی نبود.
معنی آن این است که تمام تلاشها برای احیای دیرینه جغرافیایی بدون فسیل شناسی مسلما غلط و اغلب غیر خالص خواهد بود. این یک ادعای قوی است و. به خصوص د رمورد نقشه های دیرینه شناسی که بر اساس ارتباط لگاریتمی بوده و دارای زمینهای پیشین تصویر شده و چشم انداز دریا هستند عموما صدق می کند.
آنچه آنها نشان می دهند شکل فضائی واحد های سنگ است که به وسیله هماهنگی سنجشهای سنگ فیزیکی دربعضی مواقع به خاطر هسته و توصیف برشی میزان می شوند .این شکل فضایی تمام نقاط ضدو نقیض تاریخهای کاهنده و پیشرونده ای را که نتیجه شناسایی رخساره های زمان گذر یکسان هستند و مقایر با آنهایی که ازنقشه های سنگ رخساره ای تولید می شوند ،می باشند ، به خوبی نشان می دهد. فسیل ها ابزارهای بی مانندی برای شناخت تاریخچه سنگهای رسوبی و هر گونه اتفاقی که به علل مختلف ایجاد شده است ، می باشد.
به دلیل نکامل تدریجی آلی و رویدادهای انقراض ، توالی تجربی فسیل ها می تواند قابل تشخیص باشد این توالی آنها را شاخص بی مانند زمان کرده است.این مرحله زیست چینه شناسی نام دارد. به دلیل جانوران و گیاهانی که در وضع ثابتی نسبت به محیطشان زندگی می کنند فسیل ها یی که د رمحل اولیه خود یافت می شوند اطلاعات باارزشی در مورد محیط پیرامونشان ارائه می دهند که شامل ویژگیهای شیمیاییشان است. زمانی که آنها از محیط زیستشان منتقل می شوند اطلاعاتی در مورد ان جابجایی و عوامل مربوط به آن ارائه می دهند .
این مطالعات گوناگون متقابلا وابسته به هم بوده و بوم شناسی دیرین را دربر دارد. دیرینه زیست زمین شیمی و تافونومی.آنها با رسوبات هماهنگ همراه خودپیوند نزدیکی دارند که این رسوبات میزبان موردمطالعه است. گروههای جانوران و گیاهان عموما در جهان گسترده نیستند اما د رنواحی ویژه ای زندگی می کنند که در آن از لحاظ شرایط زندگی ، رقابت و شکارگری محدود بوده و به خاطر آن دارای ویژگی های متمایزی می شوند. بنابراین فسیل ها به عنوان نمایندگان استانهای حیاتی قدیمی مورد استفاده قرار می گیرند و مطالعه آنها دیرینه زیست جغرافیایی است.
شباهت های یک منطقه با دیگر مناطق نشان دهنده مثل آب و هوای یکسان و راههای دریایی و زمینی مرتبط ابزارهای نیرومندی در تفسیر نقشه های دیرینه زیست جغرافیایی هستند. به همراه خصوصیتهای دیرینه بوم شناسی این اطلاعات اساس توصیف آب و هوای قد یمی و شرایط نهشتی است که ممکن است سنگهاو یا مخازن منبع تولید هیدرو کربن را ایجاد کرده باشد. بیشتر فسیل ها از کربوناتها و یا فسفاتهای ترکیب شده با مواد آلی تشکیل شده اند.
آنها تحت تاثیرگرما ، فشار ، ترکیبات سیال اطرافشان و همه دیگر عوامل که خصوصیت سنگهای رسوبی را بعد از اینکه رسوب می کنند تغییر می دهند ، قرار دارند. بنابراین فسیل ها شاخصهای حساس تغییر حرارت و ابزارهای قدرتمندی برای پیش بینی ذخیره زایشی هیدروکربونها هستند. همه این عنوانهای اطلاعاتی اساسی در تجزیه و تحلیل حوزه ه های رسوبی و اکتشاف زغال سنگ ، نفت و گاز که باقیمانده های زندگی قدیم هستند ، شرکت دارند.
* ارسال مقاله توسط عضو محترم سایت با نام کاربری : hosseni
/ج

عبارتست از چيزى که از حفارى (كندن زمين) بدست آمده باشد . اما امروزه براى آن معناى ديگرى متصورند و آن را مدرک و دليلى شناخته شده از حيات گذشته مى دانند ؛ به عبارت ديگر فسيلها ، اجساد و بقايا و آثار موجوداتى مى باشند که پس از مرگ در بين رسوبات دفن شده و همراه با آنها تحت تاثير پديده سنگ شدگى ( دياژنز ) قرار گرفته اند . به عبارت ديگر در شرایطی، گیاهان و حیوانات مرده در زیر خاک دفن می شوند اما فاسد نمی شوند.آب به داخل خاک نفوذ می کند و مواد معدنی از قبیل آهن،سیلیکات و کلسیم را با خود می برند.
این مواد دور واطراف گیاهان یا حیوانات مرده جمع می شوند و آنها را به همان صورت حفظ می کنند. با گذشت زمان، مواد شیمیایی فوق سخت می شوند و یک نسخه تقریبا کاملی از حیوان اصلی بوجود می آید. این نسخه را فسیل می گویند.کشف فسیل سرگرمی جایزه دار و مهیجی است زیرا اشکال مختلف حیات میلیون سال پیش را نشان می دهد.
بنابراين فسيلها انواع باقيمانده جانورى و گياهى نظير جسم حيوانات و استخوانهاى مربوط به آنها ، تنه گياهان قديمى و ساختمان شان ، کرمهاى نرم ، ستاره هاى دريايى و غيره ( از نقطه نظر تشريحى ) و آثار و مواد به جامانده از آنها نظير فضولات ، مدفوعات ، تخم ها ( آثار طبيعى ) و اثر لانه ها ، آشيانه ها ، رد پاها ( آثار مصنوعى ) را شامل مى شود و تمامى اينها بطور مستقيم توسط موجودات که در گذشته مى زيسته اند ، بوجود آمده اند .
بدين ترتيب براى آنکه يک شى فسيل به حساب آيد ، بايستى بقايا و يا آثار فعاليت زيستى موجودات گذشته باشد . اصطلاح فسيل دلالت بر زماني طولاني ميكند كه در طي آن موجود ات فسيل شده زندگي مي كردند و بقاياي مرده آنها در رسوبات ادوار ما قبل تاريخ به حالت سنگواره باقي مي ماندند . البته اين بدان معني نيست كه فسيل ها از موجودات كاملا ناپديد شده اند بلكه اشكال گوناگوني از آنها نيز جمع آوري و شناسايي شده اند كه امروزه نيز زندگي ميكنند.
براي يك ديرينه شناس آشنايي با علوم ديگر مخصوصا علوم بيولوژي مهم است . جانور شناسي و گياه شناسي اطلاعاتي درباره زندگي موجوداتي مي دهندكه بدون آشنايي به هر كدام از آنها فسيل ها نمي توانند مفهومي داشته باشند و علم ديرينه شناسي نيز شواهد و مداركي را درباره زندگي اجداد جانوران و گياهان در اختيار زيست شناسان قرار مي دهد . علاوه بر ارزش هاي ذكر شده ، مطالعه فسيل ها اساس و پايه بخشي از علم زمين شناسي اقتصادي است و براي شناسايي سنگهاي سوختي مانند زغال سنگها و منشاء ‌نفت و گاز داراي ارزش زيادي هستند .
در اين رشته از زمين شناسي بحث در باره حوادث تاريخ زمين از نظر جغرافيايي گذشته ، آب و هوا و محيطهاي موضوعي و لايه هاي زميني با محتويات فسيل ها ي آن ميشود. همچنين ارتباط دقيقي بين ديرينه شناسي و چينه شناسي وجود دارد. چينه شناسي اصل و طبيعت سنگها را مورد بررسي قرار ميدهد و در آن ، بحث درباره سنگهاي پوسته ي جامد زمين ، چين خوردگي ها ، گسل ها ، بيرون زدگي هاي سنگهاي رسوبي و ارتباط لايه هاي هم سن در مناطق دور از هم انجام ميگيرد .

بطور کلى فسيلها به دو گروه تقسيم مى نمايند :

1- فسيلهاى اندامى منظور از فسيلهاى اندامى بقاياى حقيقى موجودات زنده مى باشند که در حالات بسيار مساعد شکل آنها با شکل موجود زنده اصلى اوليه کاملا تطبيق مى کند و تغيير زيادى در آن صورت نگرفته است .
2- فسيلهاى اثري اما فسيلهاى اثرى علائم غير مستقيم حيات هستند که توسط موجودات بر جاى گذاشته شده اند . جاى پاهاى دايناسور ، اثر نقب زدن کرمها ، اثرات ناشى از خزيدن تريلوبيت ها و ساير شواهد فرايندهاى حيات همچون فضولات و مدفوعات که بصورت فسيل در آمده اند همگى جزء فسيلهاى اثرى محسوب مى گردند .

انواع فسیل شناسی

•فسیل شناسی گیاهان
•فسیل شناسی جانوران

هر دسته بر حسب اندازه هر يك از فسيل ها را ميتوان به زير گروه‌هايي همچون نانوفسيل ، ميكروفسيل ، ماكروفسيل و مگا فسيل ها دسته بندي كرد.

انواع فسیل ها

•فسیل های شاخص: که دارای گسترش جغرافیایی وسیع بوده ولی در زمان کوتاه زمین شناسان می‌زیسته‌اند. مانند فسیل آمونیت که منحصرا در کرتاسه میانی وجود داشته است.
•فسیل های غیر شاخص: که تقریبا در تمام دوره‌ها و یا دورانهای زمین شناسی وجود داشته‌اند و شاخص زمان معین و کوتاه زمین شناسی نیستند. مانند برخی دوکفه‌ای‌ها ، شکم پایان ، مرجانها و غیره.
•فسیل های رخساره: فسیل هایی هستند که ارزش پالئوژئوگرافی آنها بیش از اهمیت بیوستراتیگرافی آنهاست. این فسیل ها می‌توانند معرف وضعیت جغرافیایی زمان زیست خود از نظر آب و هوا و سایر شرایط محیط زیستی باشند. مثلا فسیل کلنیه‌ای مرجانی حاکی از محیط ساحلی دریا و آب و هوای استوایی تا نیمه استوایی است.

کاربرد فسیل ها در زمین شناسی

•مهمترین کاربرد فسیل ها در تعیین سن طبقات زمین می‌باشد.
•فسیل ها معرف شرایط محیطی جغرافیای دیرینه بوده و در این مورد اطلاعات با ارزشی را در اختیار دانشمندان قرار می‌دهند. بیشتر فسیل ها از کربوناتها و یا فسفاتهای ترکیب شده با مواد آلی تشکیل شده اند.
آنها تحت تاثیرگرما ، فشار ، ترکیبات سیال اطرافشان و همه دیگر عوامل که خصوصیت سنگهای رسوبی را بعد از اینکه رسوب می کنند تغییر می دهند ، قرار دارند. بنابراین فسیل ها شاخصهای حساس تغییر حرارت و ابزارهای قدرتمندی برای پیش بینی ذخیره زایشی هیدروکربونها هستند. همه این عنوانهای اطلاعاتی اساسی در تجزیه و تحلیل حوزه ه های رسوبی و اکتشاف زغال سنگ ، نفت و گاز که باقیمانده های زندگی قدیم هستند ، شرکت دارند.
رده‌بندي فسيلها موجودات زنده را بر اساس برخي ويژگي‌هاي ظاهري طبقه‌بندي مي‌نمايند. در طبقه‌بندي‌هاي استاندارد بر اساس ميزان شباهتهاي موجودات آنها را در گروه هايي به نام تاكسون قرار مي‌دهند و هفت تاكسون مهم و اصلي به شرح زير معرفي مي‌نمايند. هر چه ميزان شباهت موجودات بيشتر باشد در تاكسونهاي مراتب بالاتري قرار مي گيرند. هفت تاكسون مهم و اصلي عبارتند از :
سلسله Kingdom شاخه Phylum رده Class راسته Order تيره Family جنس Genus گونه Specis فسیل ها ی بزرگ و کوچک تخمهای زیست چینه شناختی بهترین تکنیکی است که برای سن یابی سنگهای قدیمی ایجاد شده است.
مفاهیم وابسته زمان زمین شناختی ، سیر تکاملی زندگی ، جرم جهانی انقراض و سیستمهای زمینی وابسته به یکدیگر د رمیان اصلیترین و مهیب ترین همکاری علمی تمام زمانها رده بندی می شوند. مطمئنا فسیل شناسی که برای این موارد بسیار اصلی است اکنون برای تعلیم باستان شناسی و مهارتهای عمومی درک ارزش زندگی بیش از قبل حیاتی است. فسیل شناسی مطالعاتی کم ارزشتر از همه تاریخ ، شامل حیوانات گذشته و زندگی گیاهانی که ما خانه می نامیم نیست.
مقیاس زمانی باستان شناسی بدون هماهنگی هسته ای باستان شناسی وجود ندارند و هرچیزی که از آن مشتق می شود مانند نقشه های زمین شناختی در مقاطع زمینهای فانروزوئیک به خوبی داده های سنی که انها اشاره می کنند است. با محدوده فسیلی متوسط کمتر از 1 Maدر میان تعداد زیادی از سیستمهای زمین شناختی و تصحیح بیشترآن پس از گذشت هر سال از تحقیق ، هیچ جزء دیگری از سنگهای رسوبی قدیمی به کیفیت زمان چینه شناختی نبود.
معنی آن این است که تمام تلاشها برای احیای دیرینه جغرافیایی بدون فسیل شناسی مسلما غلط و اغلب غیر خالص خواهد بود. این یک ادعای قوی است و. به خصوص د رمورد نقشه های دیرینه شناسی که بر اساس ارتباط لگاریتمی بوده و دارای زمینهای پیشین تصویر شده و چشم انداز دریا هستند عموما صدق می کند.
آنچه آنها نشان می دهند شکل فضائی واحد های سنگ است که به وسیله هماهنگی سنجشهای سنگ فیزیکی دربعضی مواقع به خاطر هسته و توصیف برشی میزان می شوند .این شکل فضایی تمام نقاط ضدو نقیض تاریخهای کاهنده و پیشرونده ای را که نتیجه شناسایی رخساره های زمان گذر یکسان هستند و مقایر با آنهایی که ازنقشه های سنگ رخساره ای تولید می شوند ،می باشند ، به خوبی نشان می دهد. فسیل ها ابزارهای بی مانندی برای شناخت تاریخچه سنگهای رسوبی و هر گونه اتفاقی که به علل مختلف ایجاد شده است ، می باشد.
به دلیل نکامل تدریجی آلی و رویدادهای انقراض ، توالی تجربی فسیل ها می تواند قابل تشخیص باشد این توالی آنها را شاخص بی مانند زمان کرده است.این مرحله زیست چینه شناسی نام دارد. به دلیل جانوران و گیاهانی که در وضع ثابتی نسبت به محیطشان زندگی می کنند فسیل ها یی که د رمحل اولیه خود یافت می شوند اطلاعات باارزشی در مورد محیط پیرامونشان ارائه می دهند که شامل ویژگیهای شیمیاییشان است. زمانی که آنها از محیط زیستشان منتقل می شوند اطلاعاتی در مورد ان جابجایی و عوامل مربوط به آن ارائه می دهند .
این مطالعات گوناگون متقابلا وابسته به هم بوده و بوم شناسی دیرین را دربر دارد. دیرینه زیست زمین شیمی و تافونومی.آنها با رسوبات هماهنگ همراه خودپیوند نزدیکی دارند که این رسوبات میزبان موردمطالعه است. گروههای جانوران و گیاهان عموما در جهان گسترده نیستند اما د رنواحی ویژه ای زندگی می کنند که در آن از لحاظ شرایط زندگی ، رقابت و شکارگری محدود بوده و به خاطر آن دارای ویژگی های متمایزی می شوند. بنابراین فسیل ها به عنوان نمایندگان استانهای حیاتی قدیمی مورد استفاده قرار می گیرند و مطالعه آنها دیرینه زیست جغرافیایی است.
شباهت های یک منطقه با دیگر مناطق نشان دهنده مثل آب و هوای یکسان و راههای دریایی و زمینی مرتبط ابزارهای نیرومندی در تفسیر نقشه های دیرینه زیست جغرافیایی هستند. به همراه خصوصیتهای دیرینه بوم شناسی این اطلاعات اساس توصیف آب و هوای قد یمی و شرایط نهشتی است که ممکن است سنگهاو یا مخازن منبع تولید هیدرو کربن را ایجاد کرده باشد. بیشتر فسیل ها از کربوناتها و یا فسفاتهای ترکیب شده با مواد آلی تشکیل شده اند.
آنها تحت تاثیرگرما ، فشار ، ترکیبات سیال اطرافشان و همه دیگر عوامل که خصوصیت سنگهای رسوبی را بعد از اینکه رسوب می کنند تغییر می دهند ، قرار دارند. بنابراین فسیل ها شاخصهای حساس تغییر حرارت و ابزارهای قدرتمندی برای پیش بینی ذخیره زایشی هیدروکربونها هستند. همه این عنوانهای اطلاعاتی اساسی در تجزیه و تحلیل حوزه ه های رسوبی و اکتشاف زغال سنگ ، نفت و گاز که باقیمانده های زندگی قدیم هستند ، شرکت دارند.

راستی واقعا حیوانات وقوع زلزله را تشخیص میدهند؟

پژوهشگران ژاپنی مشاهده كرده اند كه موش های آزمایشگاهی پس از قرار گرفتن در معرض میدان های الكتریكی و مغناطیسی مشابه آنچه گاه پیش از زمین لرزه ردیابی می شود، رفتارهای غیر عادی از خود بروز می دهند. شدت این میدان ها بسیار كمتر از چیزی است كه انسان ها قادر به درك آن باشند.
تاكاشی یاگی استاد دانشگاه اوساكا می گوید، او نخستین بار هشت سال قبل، درست یك روز قبل از زلزله شهر كوبه در جنوب ژاپن در آزمایشگاه خود متوجه رفتار غیر عادی موش ها شد. رفتار مضطرب موش ها پیش از زمین لرزه بار دیگر پس از آنكه در معرض میدان های متغیر الكترومغناطیسی قرار داده شدند، بروز كرد كه نشان می داد می توان از این حیوانات به عنوان وسیله ای ابتدایی برای پیش بینی زلزله استفاده كرد.
با این حال ، زیست شناسان اشاره می كنند كه رفتار غیر عادی در موش ها به سختی قابل تعبیر است كه این موضوع فواید این فن را محدود می كند. حكایات زیادی درباره بروز رفتارغیرعادی درحیوانات پیش از زلزله وجود دارد. در چین، گفته می شود كه مارها حفره های خود را ترك می كنند.
در آمریكا یك كارمند بازنشسته از موسسه مطالعات زمین شناسی این كشور ادعا كرده است كه می تواند با شمارش تعداد آگهی های مربوط به گم شدن حیوانات خانگی در روزنامه ها، زلزله را پیش بینی كند. او گفته است كه تعداد حیواناتی كه طی هفته پیش از وقوع زلزله از خانه می گریزند، بیش از سایر زمان هاست.
در آزمایش های پروفسور یاگی، موش ها به مدت دو هفته در یك محیط پایدار نگهداری شدند تا رفتار روزانه و شبانه آنها قابل نظارت باشد. آنها سپس به مدت سی دقیقه در معرض ضربان های الكترومغناطیسی كم فشار قرار داده شدند.
گزارش های زیادی درباره پدیدار شدن نوساناتی در میدان الكترومغناطیسی زمین پیش از وقوع زلزله وجود دارد. پروفسور یاگی گفت كه پالس های الكترومغناطیسی ساعت درونی بدن موش را مختل كرده و باعث كم خوابی آنها شدند.
او می گوید برای اطمینان بیشتر در مورد این نتایج به آزمایش های بیشتری نیاز است، اما معتقد است كه این مطالعه فراهم كننده نخستین شواهد آزمایشگاهی است كه توانایی این حیوانات در درك زلزله های قریب الوقوع را نشان می دهد.

مارمولک های ایران

نام علمی : pseudopus apodus

نام انگلیسی : glass lizard

نام فارسی : مارمولک شیشه ای

 
مشخصات: دارای چین عمیق پهلویی از سر تا ناحیه مخرج؛ آثاری از اندامهای حرکتی عقبی به شکل زیاده باریک در اطراف مخرج دیده می شود؛ سوراخ گوش مشخص.
رنگ آمیزی: سطح فوقانی بدن قهوه ای روشن یا تیره، گاهی مایل به قرمز، سبز زیتونی یا زرد نخودی؛ ‌قسمت سر اغلب روشن تر؛ سطح شکمی روشن تر؛ جوانها خاکستری زیتونی با نوارهای تیره.
زیستگاه: نواحی مرطوب و یا نسبتا خشک، در دامنه‌ها و شیبهای صخره ای، دیوارهای سنگلاخی، توده سنگها، دره‌ها، کناره رودخانه‌ها با پوشش گیاهی انبوه یا پراکنده جنگلی، بوته ای، علفزار، چمنزار، باغها و نیز حاشیه شالیزارها و مزارع.
عادات و رفتار: هنگام روز فعالیت می کنند؛ پناهگاه آنها زیر برگها، در حفره‌ها، زیر بوته‌ها،‌سنگها و شاخه‌هاست؛ از حشرات مخصوصاً ملخ‌ها، لارو حشرات، کرمهای خاکی، نرمتنان، مهره داران کوچک، تخم پرندگان و خزندگان تغذیه می کنند؛ زمستان خوابی معمولاً از مهر تا آذر شروع و در اسفند تا اردیبهشت پایان می یابد؛ جفتگیری پس از اتمام زمستان خوابی، و تخمگذاری در اوایل تابستان، بین 6 تا 12 تخم سفید، کشیده با پوسته نرم در زیر سنگها، خزه‌ها یا برگها می گذارند که پس از یک ماه تا 2 ماه باز می شوند؛ در طول این مدت و تا وقتی که نوزادها بتوانند شکار کنند تحت مراقبت ماده‌ها هستند؛ جوانها در 2 تا 3 سالگی بالغ می شوند؛ عمر آنها در اسارت ات 55 سال گزارش شده است.
پراکندگی جهانی: شرق و جنوب شرقی اروپا تا جنوب غربی آسیا و آسیای مرکزی.
اندازه: نوک پوزه تا نخرج 500 میلیمتر دم 584 میلیمتر
ملاحظات: این گونه قبلاً تحت نام جنس Ophisaurus معرفی می شد. محل نمونه تیپیک از روسیه، استپ نارین در شمال دریای خزر می باشد.

مارمولکهای ایران(2)

پنجشنبه 14 شهریور ماه سال 1387 ساعت 06:55

 نام علمی : phrynocephalus mystaceus

                                                    نام انگلیسی : toed headed agama
                                                    نام فارسی : آگامای سروزغی

مشخصات:

دارای چین پوستی ریشه دار در گوشه دهان؛ بر روی انگشتها ریشه‌های پهلویی و میانی به خوبی رشد یافته اند؛ دم 92 تا 114 درصد اندازه نوک پوزه تا مخرج.
رنگ آمیزی:

پشت حنایی با شبکه‌ها و نقاط سیاه و سفید؛ یک ردیف از لکه‌های تیره بزرگتر در هر طرف ستون مهره‌ها؛ شکم سفید؛ روی دم با نوارهای عرضی کمرنگ، یک سوم قسمت انتهایی روی دم خاکستری و در سطح زیری سیاه؛ اغلب دارای لکه روی قفسه سینه؛ چانه و گلو خاکستری مشبک.
زیستگاه:

نواحی بیابانی خشک، در تپه‌های شنی روان، همراه با پوشش گیاهی بوته ای و علفی اندک.
عادات و رفتار:

در روز فعالند؛ معمولاً در نواحی بین توده‌ها و تپه‌های شنی حفاری می کنند، حفره عمیق، 70 تا 80 سانتیمتر سطح (تا سطح نمناک) و در انتها دارای اطاق وسیع است؛ هنگام احساس خطر توسط حرکات سریع بدن با حفر کردن به درون ماسه یا شن پناه می برند. در فصل زمستان خوابی که معمولاً از اواخر مهر ماه تا پایان فروردین یا اردیبهشت است، در عمق 30/1 متری قرار می گیرند. دارای ویژگی خاصی برای تهدید کردن دشمن هستند، قسمت جلویی بدن را به کمک اندامهای جلویی بالا می برند، دهان را باز می کنند، با تکان دادن پهلوها، دهان بار زا نمایش کی دهند، در حالیکه غشاء مخاطی دهان و چین‌های پوستی قرمز رنگ می شود با صدای فیس فیس دم را حلقه کرده و ممکن است به سمت دشمن بپرند. از حشرات تغذیه می کنند. جفتگیری در بهار همچنین خرداد تا مرداد انجام می شود؛ موقع تخم ریزی از خرداد تا مهر است، 1 تا 3 تخم (گاهی تا 5) در عمق 15 تا 20 سانتیتر، در لایه مرطوب ماسه می گذراندند. در طول عمر خود تا 2 بار تخمریزی می کنند. جوانها طی دو فصل بالغ می شوند.
پراکندگی جهانی:

سواحل شمال غربی دریای خزر در روسیه، قزاقستان تا ایران، شمال غربی چین تا افغانستان.
اندازه:

نوک پوزه تا مخرج 78 میلیمتر دم 71 میلیمتر.
ملاحظات:

محل نمونه تیپیک از استیپ نارین در سواحل شمالی دریای خزر می باشد. نمونه‌های افغانی از نظر رنگ آمیزی نسبت به نمونه‌های ایرانی فاقد لکه‌های تیره بزرگتر در پشت، و دارای شبکه‌های بسیار روشن روی چانه و گلو هستند.

منبع: http://www.irandeserts.com

حغرافیای توزیع مارمولک های فلات ایران و آسیای مرکزی

اشکال مختلف صفحات تکتونیکی شکل گرفته در حال حاضر الگویی است از صفحات ایران و آسیای مرکزی که از گوندوانا مشتق شده و در حال حاضر توسط کوهستانها جدا شده اند. که نتیجه ی آن ایجاد شبه جزیره هندوستان است. (macey et.1998 ) ( شکل 8 و 9 ).
منطقه حال حاضر در شکل 9 توزیع اصلی جنس ارمیاس است که به نظر دست نخورده می باشد . فرم تاریخی از فون های جانوری ( همانطور که در شکل مشاهده می کنید) بوسیله چند سیستم کوهزایی از هم تفکیک شده اند .( i. e. Zagros, Elburz, Kopet-Dagh, Hindu Kush, Caucasus ) و ورقه های زمین شناختی ( i.e. Pamir, Tien-Shan, Tibet ) سبب جدا شدن بسیاری از فون های جانوری آن مناطق شده که یکی از تاکسون های برجسته آن جنس ارمیاس است. فلات ایران شامل مجموعه ای از رشته کوههای بسته ای از سلسله حوزه های داخلی است که ارتفاعات آن از 300 تا 1500 متر متغییر بوده که بصورت قلل بلند و نوک تیز از شمال تا جنوب گسترده شده است . لایه پایینی فلات از بین النهرین در غرب شروع و تا شرق در شمال شرقی در آنسوی ایران امتداد یافته است.که در شکل بصورت پهن پیوسته و متوالی نمایان است: در شرق این رشته کوهها به کوههای افغانستان و بلوچستان پاکستان پیوند خورده است و در شمال شرق آن به کوههای مرتفع آذربایجان و شرق آسیای صغیر می پیوندد. تعدادی از نویسندگان از این سرزمین های بلند همچون فلات ایران با وجود اینکه از لحاظ استراتژیک کل منطقه افغانستان و قسمت اعظم پاکستان را در بر گرفته قلمفرسایی کرده انداما کاربردی ترین منطقه در ایران قرار گرفته است.
محققین ایران را بصورت یک جامی فرض کرده اند که یک دیوار بلند خارجی آن را احاطه کرده که این حصار در قسمت پایینی نازک و در بالا بصورتی قطور و بلند توسط گروه های مختلف از رشته کوه ها مخصوصا در غرب و شمال احاطه کرده است. این دیواره در جنوب و شرق کم پهنا و بیشتر توسط زمینهای پست قطع شده و در نتیجه تشکیل حوزه های کوچک با آب و هوای و جغرافیای زیستی مختلفی داده است و در شرق اگرچه دارای آب و هوای خشکی است بوسیله شن و ماسه و خرده صخره ها مشخص شده است از این روست که می توان گفته محققین را راجع به فلات تایید و حمایت کرد( Fisher 1968 ). 
جالب است بدانیم که بسیاری از این مناطق که زیستگاه مارمولکهای ایران است توسط اندرسون ( 1999 ) شناسایی و گزارش شده است ( 13 ) علاوه بر اندرسون آقای Szczerbak (2003 ) این مناطق را با جزئیات گزارش داده است. این مقاله نیز با کمی تقلیل گزارش این دو محقق می باشد.
فلات مرکزی (قسمت 1 شکل 10 )
فلات مرکزی ایران محدود شده به حوزه های زهکشی داخلی فلات همچنین این حوزه محدود شده با خط مرزی و حواشی کوهستانها گونه های مختلفی از جانوران بخصوص خزندگان مورد بحث ما مانند مارمولکهای خانواده ارمیاس ( i.e Eremias lineolata, E. scripta, E. andersoni, E. intermedia, E. nigrocellata ) که در این منطقه وجود دارند بویژه این خانواده در قسمت شمال شرقی فلات ( استان خراسان ) که میزان بارندگی سالیانه آن از 250 میلیمتر تجاوز نمی کند گسترگی زیادی دارند.
بخش کوچکی از فلات ایران که از معروفترین و جالب ترین مناطق به علت گستردگی فون های مختلف جانوری می باشد محدود به مرز افغانستان ، منطقه ای به نام هریر رود و حوزه سیستان می باشداین منطقه سابق بر این با نام سرزمینهای قائن و بیرجند نام داشت. لازم به ذکر است بسیاری از گونه های جانوری این مناطق شناسایی و ثبت شده اند. یکی دیگر از مناطقی که این ویژگی را داشته و فون های مختلف آن شناسایی و ثبت شده است منطقه ای در شمال شرقی فلات نزدیک به مرز ترکمنستان و در جنوب این کشور سرزمینی است بنام کپه داق. بیشترین نمونه از مارمولکهای این منطقه گونه ای است بنام Laudakia canocasia . همچنین گونه های دیگر شامل Laudakia caucasia, L. erythrogastra,
Phrynocephalus mystaceus, Cyrtopodion caspium, Eremias grammica, and E. lineolata. .در قسمت شرقی فلات قسمت کوچکی است که با نام حوزه هلمند شناخته می شود که نیمی از گونه های شناسایی شده در شرق فلات فقط در این ناحیه زندگی میکنند که نشان از غنای منطقه دارد.البته بیشتر این گونه ها در کناره غربی سرزمینهای مرتفع افغانستان و پاکستان زیست می کنند که دائما در حدود مرزها در حال تردد می باشند. می توان این ادعا را داشت که نیمی از کل ایران را فلات مرکزی اشغال کرده که منطقای خشک می باشدو در واقع مناطق پر باران در قسمتهای دیگر آسیای مرکزی واقع شده است.بزرگترین مناطق فلات ایران شامل کویر لوت و کویر مرکزی نام داشته که فاقد پوششهای گیاهی می باشدو عموما پوششهای استپی می باشند.در ارتفاعات این مناطق آثاری از جنگل ها دیده می شود که در گذشته این مناطق را پوشش داده بوده است.این پوششهای گیاهی بیشتر شامل درختان پسته ، بادام و افرا میباشد.بخش دیگری از فلات در ارتفاعات زاگرس از درختان بلوط پر شده اند. در ارتفاعات پایین دستی پوششهای گیاهی غالب آن شامل استپهای گیاهی است که به اندازه کافی بارندگی در این مناطق وجود دارد. البته متاسفانه بیشتر این پوششها توسط ساکنین قطع تا به جای آن مزارع را جهت کشت و کار ایجاد کرده اند و یا چراگاههای دام آنان شده است.

از اونجايی كه ايران حدود 26 جزيره كوچك و بزرگ در خليج فارس داره و هر يك هم اهميت و جايگاه خودش رو داراست، به اضافه اينكه معدود افرادی آشنايی كامل با اين خشكی ها رو دارن، تصميم دارم به عنوان مثال درباره تنوع زيستی حاكم بر جزيره قشم، بزرگ ترين جزيره ايران وسيع ترين در خليج فارس صحبت كنم. دقت كنيد كه دريای عمان بر خودش جزيره واقعی نداره. اميدورام كه مورد استفاده دوستان قرار بگيره و بدانيد كاريست بس دشوار و بی همتا.

 

جزيره قشم به واسطه قرار گيری در دهانه ورودی خليج فارس يعنی تنگه هرمز، از غنای بالايی در محيط آبی اطراف خودش برخورداره چون اينجا يه جريان نسبی دو طرفه وجود داره كه بيشتر از عمان به خليج فارس متمايله. بنابراين املاح و جانداران ميكروسكوپی كه پلانكتون نام دارن، با اين جريان وارد خليج فارس ميشن و حداكثر اين مقدار در خود دريای عمان و بعد از اون آبهای نزديك به قشمه. شاخصه تنوع زيستی در آب های هنديجان خوزستان بالاترين سطح رو در ايران داره با درجه 4 كه دليلش دلتای خوزستان و محيط ويژه ی اون منطقست كه اين هم خودش داستان داره. خُب اما از نظر غنای زيستی در آبهای خليج فارس حتی خود قشم، متأسفانه وضعيت جالبی مثل سابق حكمفرما نيست كه دليلش هم آلودگی بيش از حد آبه كه يا باعث مهاجرت بيشتر نكتون ها و يا مرگ خيلی از آبزيان شده. در مورد خشكی خود جزيره، آنچنان تنوع به نسبت مساحت بالاست كه هنوز دقيقاً خيلی از گونه های خشكی زی اين جزيره مشخص نشده. به عنوان مثال در جزيره قشم 2 نوع روباه ديده ميشه يا مثلاً جبير يا حشره خوری كه تنها در ايران از همين منطقه گزارش شده؛ فراموش نكنيم در شمال جزيره، منابع حرا كه اتفاقاً اين نقطه در سطح ايران بسيار بكر و حائز اهميته ديده ميشه كه اين خودش باز يه اكوسيستم به شدت خاص و مهم در سطح كره زمينه.

پس، جزيره از 3 منظر اهميت داره:

الف_ ريف های پراكنده مرجانی

ب_ جنگل های حرا

پ_ خشكی خود ج

میکروفسیلها

   

اگرچه گیاهان و جانوران امروزه تعداد زیادی از فسیلها را تشکیل می دهند اما میکروفسیلها جمعیت کثیری از فسیلها را به خود اختصاص می دهند. باکتریها و تک سلولی ها از میکروفسیلها تعدادشان بیشتر است و محل زندگیشان هم متفاوت تر است و تفاوتهای بیشتری هم نسبت به میکروفسیلها دارد. امروزه این موجودات زنده در یخهای قطب جنوب و بیابانهای داغ و چشمه های آتشفشانی و کوهستانهای مرتفع و دریاهای عمیق زندگی می کنند. بعضی از این باکتریهای مثل مالاریا حدود 350 تا 400 میلیون نفر را روزانه آلوده می کنند. دیگر گونه های این جانداران برای بشر مفید هستند. بیشتر این موجودات ساده زیست هستند اما مقدار زیادی اکسیژن تولید می کنند و مواد باطله را از دیگر مواد جدا می کنند و مواد غذایی را بازسازی و تولید می کنند. بعضی از این جانوران در داخل بدن ما نیز وجود دارند. قارچها یکی دیگر از گروههای مواد هستند که در اطراف ما وجود دارند که هم مفید هستند و هم به سلامتی انسانها آسیب می رسانند.
پروکاریوتیزها و پروتیست ها دو گروه دیگر از فسیلها هستند که شناخته شده اند. پروکاریوتیزها از قدیمی ترین فسیلها هستند و زندگی آنها در روی زمین به 3.5 تا 1.5 میلیارد سال قبل بر می گردد. پروتیستها حدود 1.5 میلیارد سال قبل به وجود آمدند و فسیلهای گیاهی و جانوری دیرتر حدود 0.55 سال قبل به وجود آمدند. همه این میکروفسیلها درون زمین و در طول تاریخ بوده اند و توسط پالئولوژیستها روی آنها مطالعه شده است. تک سلولی ها نیز به مرور زمان تکامل پیدا کردند و تبدیل به چند سلولی ها شدند.
پروکاریوتیزها و پروتیست ها معمولاً تک سلولی هستند. هنوز بیشترین اهمیت را در زمینه مقایسه اشکال جداگانه حیات دارند. پروکاریوتیزها دارای DNA ضعیف در سلول و فاقد هسته و ساختارهاي که DNA سلولهاي يوکاريوت را دربر گرفته وسازماندهي مي کنند، می باشد.
همه پروتیست ها، قارچها، گیاهان و جانوران و یوکاریوتها و کروموسومها دارای DNA, RNA و سلول پروتئین در هسته هستند.
پروکاریوتیزها و پروتیست ها ساده ولی غیر واقعی هستند. اما فسیلهای گیاهی و جانوری از میلیون ها سلول تشکیل شده اند. موجودات تک سلولی دارای انواع متنوعی از سلولهای زنده هستند که وظایف فوق العاده ای را دارند. پروکاریوتیزها و پروتیست ها، قارچها، گیاهان و جانوران دارای ساختارهای مخصوصی هستند و احتیاج به سیر تکاملی دارند. اگرچه پروکاریوتیزها و پروتیست ها ساده به نظر می رسند اما آنها از 3.5 میلیارد سال قبل وجود داشته و می زیسته اند .

 

زندگی چگونه آغاز شد؟

حدود 4 میلیارد سال پیش سطح زمین پوشیده از مواد مذاب بود و امکان تشکیل حیات روی کره زمین وجود نداشت. پس از مدتی سطح سیاره زمین سرد شد و پوسته‌ای سنگی آن را فرا گرفت. بدون شک یکی از اساسی‌ترین سوالاتی که همیشه ذهن ما انسان‌ها را مشغول کرده، چگونگی به وجود آمدن حیات است. به همین دلیل هر قومی ‌داستان و افسانه‌ای را برای پیدایش حیات به هم بافته است که همین داستان و افسانه سرچشمه باور و ایمان مردم آن قوم شده است. با این حال ذهن‌های کنجکاو بسیاری هستند که همچنان به دنبال یافتن دلایل دیگری برای یافتن مبدا ورود حیات در این کره خاکی‌اند، به‌گونه‌ای که همچنان به عقیده بسیاری از نظریه‌پردازان، دانش بررسی پیدایش اولیه حیات با آن‌که قدمتی به درازای تاریخ دارد هنوز در ابتدایی‌ترین مراحل است. مروری بر نظریه‌های پیدایش حیات از آن موضوعاتی است که همیشه برای ذهن‌های جستجوگر جذاب خواهد بود، گرچه روند تکامل ادامه می‌یابد و دانشمندان نیز با شواهد تازه‌تری از ابتدایی‌ترین عناصر حیات روبه‌رو می‌شوند.
فراموش نکنیم دنیای علم برای کشف تازه‌ها هر اندازه بزرگ باشد دنیای ما از آن پهناورتر است...
در رابطه با پیدایش حیات اولیه امروزه سه نظریه وجود دارد که یکی می‌گوید حیات در جو آغاز شده است، دیگری می‌گوید در اعماق اقیانوس‌ها و سومی‌ می‌گوید حیات اولیه از فضا آمده است.
نظریه اول می‌گوید بافت‌های اصلی حیات در انتهای بالای اتمسفر شکل گرفته که متشکل از گازهای غیرارگانیک بوده است. وضعیت بد هوایی (طوفان، برق و...) و فعالیت‌های آتشفشانی و تشعشعات خورشیدی، گازهایی مانند متان، هیدروژن و آمونیاک را به مولکول‌های ارگانیکی (آلی) تبدیل کرده و بافت‌های آن را پایه‌گذاری کرده است.
نظریه دوم که محل تولد حیات اولیه را در جایی در چشمه‌های اعماق آب می‌داند می‌گوید ماده ارگانیکی اولیه در محیطی غنی از لحاظ غذایی، چند کیلومتر زیر سطح آب آغاز شده است. در زیر چشمه‌های آبی ستون‌های آبی قوی‌ای وجود داشته که با فشار بیرون می‌زده و مواد معدنی را با خود بیرون می‌آورده و گرمای لازم را برای ایجاد حیات ایجاد می‌کرد.
نظریه سوم هم می‌گوید حیات اولیه در فضا شکل گرفته است، یعنی بافت‌های اصلی حیات در زمین پیدا و آغاز نشده، بلکه از فضای دوردست آمده. ماده ارگانیک که روی خاکستر (یا غبار) بین سیارات نشسته بوده به اتمسفر وارد شده و به زمین افتاده است یا شاید ستاره‌ای از ستاره‌های دنباله‌دار ماده ارگانیسمی‌ اولیه را از فضا با خود به زمین رسانده باشد.
در همه این حالات البته شرایط اولیه سیاره زمین از نظر محیط اقیانوس، دما، فعالیت‌های زیرشناختی و ترکیبات جو عامل اصلی تحول و تکامل این میکروارگانیسم‌هایی بودند که بر زمین شکل گرفتند.
از ارسطو تا قرن بیستم
فرضیه‌ای با عنوان پیدایش خودبه‌خودی حیات در یونان باستان و توسط ارسطو رواج یافت که معتقد به پیدایش دفعی یا خلق‌الساعه حیات است، یعنی می‌گوید موجودات زنده می‌توانند به صورت یکباره از محیط غیرزنده نشات بگیرند که در میان ملل اروپایی تا اواخر قرن 18 نه تنها در میان عوام بلکه در میان دانشمندان نیز این نظریه اکثریت قاطع را داشت.
فرضیه ازلی بودن حیات هم به صورت همزمان از پاستور، دانشمند فرانسوی و ورنادسکی، دانشمند میکروبیولوژیست روسی در اواخر قرن 19 ارائه شده و علت روی آوردن به این دیدگاه رد فرضیه قبلی است. نتیجه طبیعی این نگرش درباره جانداران آن است که باید پذیرفت جانداران یا حیات همیشه وجود داشته و به عبارت دیگر نقطه پدید آمدن ندارد. مفهوم واضح‌تر این دیدگاه آن است: حیات پدیده‌ای نیست که نقطه مشخصی برای شروع داشته باشد، بلکه پدیده‌ای است که از نظر زمانی بی‌آغاز یا ازلی است.
در دیدگاه انتقالی کیهانی نیز توجه روی اجسام فضایی است که وارد جو زمین می‌شوند. در اواخر قرن 19 متخصصان فیزیک به مساله ورود ذرات یونیزه از فضای کیهانی به طرف اتمسفر زمین پی بردند. برخی از آنها این احتمال را مطرح کردند که ممکن است تخم و جوانه جانداران به دلیل اخذ حالت یونیزاسیون و همانند ذرات یونیزه به طرف کره زمین هدایت شده باشد.
فرضیه پیدایش تدریجی حیات هم که توسط عده‌ای از زیست‌شناسان از حدود 80 سال پیش مطرح شده است، می‌گوید موجودات زنده به صورت یکباره از محیط منشا نگرفته‌اند، بلکه پیدایش حیات در طی مراحل متعدد صورت گرفته است. یعنی می‌گوید برای ظهور حیات، تنها پیدایش آرایش مطلوب در عناصر کافی نبوده است، در نتیجه منشا مادی دارد. به بیان دیگر انرژی لازم یا صورت‌های مختلف انرژی برای برهم زدن آرایش ماده غیرزنده و ایجاد آرایش مقتضی برای ظهور حیات در روی زمین فراهم بوده است.
آغاز کائنات با یک انفجار بزرگ
بیگ‌بنگ یا انفجار بزرگ یکی از نظریه‌هایی است که در ارتباط با پیدایش کائنات حدود 4 دهه پیش ارائه شد. این نظریه، آغاز کائنات را از فضا و زمان صفر می‌داند، زیرا آن هنگام هنوز فضا و زمان آغاز نشده بود. تصور کنید تمام کائنات در یک نقطه کوچک چگال جای داشت و در یک لحظه این فضا و زمان آغاز می‌شود، یعنی این‌که یک انفجار بزرگ که حاصل گرانش شدید ناشی از فشردگی بوده، شروع شد.
این واقعه بین 13 تا 15 میلیارد سال پیش رخ داده است. در حقیقت این حادثه از آن نقطه صفر شروع می‌شود. قابل ذکر است با وجود چنین فشردگی‌ای طبیعتا دمای بسیار زیادی در لحظه کمی قبل از انفجار بزرگ حاکم بوده است. هنگامی که فضا و زمان شروع به بزرگ و باز شدن کرد، دما مدام رو به کاهش بوده، به طوری که تخمین زده می‌شود وقتی فقط یک ثانیه از تشکیل کائنات می‌گذشته است 10 میلیارد کلوین نزول دما داشته‌ایم.
انبساط جهان به قدری شدید رخ داده است که از اندازه کوچک‌تر از یک هسته اتم در یک لحظه به اندازه کره زمین بزرگ می‌شده، یعنی انبساط و تورم بعد از بیگ‌بنگ شروع شده بود، اما هنوز کهکشان‌ها به وجود نیامده بودند. نور آغاز کائنات بود، سپس ماده ایجاد شد و شاید بعد از 2 میلیارد سال از انفجار بزرگ، کهکشان‌ها شکل گرفتند و خورشید ما یکی از ذرات کوچک آنهاست.
حیات، نشات گرفته از مولکول‌های غیرزنده
برخی نظریه‌های علمی‌ بیانگر آن است که در نخستین مراحل پیدایش حیات ملکول‌های غیرزنده طی واکنش‌هایی شیمیایی با هم تعداد زیادی ملکول‌های آلی ساده را تشکیل دادند و این ملکول‌های ساده با استفاده از انرژی‌های محرک (از قبیل انرژی خورشید، گرمای حاصل از فعالیت‌های آتشفشانی و رعد و برق) ملکول‌های پیچیده‌تری را به وجود آوردند. این ملکول‌های پیچیده واحدهای سازنده اولین سلول‌ها را تشکیل دادند و این فرضیه که بسیاری از واحد‌های آلی سازنده حیات نخستین بار از ملکول‌های غیرزنده تشکیل شده‌اند بارها مورد آزمایش قرار گرفت و از لحاظ علمی‌ تایید شد. بر این اساس دو مدل شناخته‌شده توسط دانشمندان ارائه شده است. یکی مدل سوپ بنیادین است که در دهه 1920 ارائه شد و دانشمندان اظهار داشتند در اقیانوس‌های اولیه زمین یکباره مقدار زیادی مواد آلی پدید آمدند که این نظریه به مدل سوپ بنیادین مشهور است. تصور دانشمندان مدافع این مدل بر این است که در آن هنگام اقیانوس‌های زمین مملو از ملکول‌های آلی مختلف بودند که این ملکول‌ها در اثر انرژی حاصل از تابش خورشید در انفجارهای آتشفشانی و رعد و برق پدید آمده بودند. پس از آن گروهی از دانشمندان اعلام کردند در جو اولیه زمین اکسیژن وجود نداشته است، و در عوض غنی از نیتروژن، هیدروژن و گازهای دارای هیدروژن مانند بخار آب و آمونیاک و متان بوده است. در آن زمان انرژی خورشید یا انرژی الکتریکی حاصل از رعد و برق این ملکول‌ها را به سطوح انرژی بالاتر (ملکول‌های برانگیخته) انتفال داده‌اند. البته این مدل بعدها به دلایل علمی‌ مردود اعلام شد.
بعد از مردود شناخته شدن این نظریه، دانشمندان مدلی دیگر به نام مدل حباب را پیشنهاد کردند که بر اساس آن فرآیندهای کلیدی که مواد شیمیایی مورد نیاز برای حیات را به وجود آوردند درون حباب‌های سطح اقیانوس‌ها انجام شده است. در این مدل هم این حباب‌ها به سطح اقیانوس‌ها می‌آمدند و پس از ترکیدن، ملکول‌های آلی ساده آزاد می‌کردند. ملکول‌های آلی ساده ضمن انتقال توسط باد و حرکت به سمت بالا در معرض اشعه ماورای بنفش نور خورشید و رعد و برق قرار می‌گرفته‌اند و در نتیجه نیروی لازم برای واکنش‌های بعدی برایشان فراهم می‌شد. باران بسیاری از این ملکول‌های آلی را که بتازگی تشکیل شده بودند به درون اقیانوس می‌برد و چرخه دیگری را شروع می‌کردند.
دنیای کربنی
در فرآیند تشکیل حیات، بی‌شک آب مهم‌ترین عنصر در شکل‌گیری آن بوده است. آب حلال بسیار خوبی به شمار می‌آید و دیگر عناصر را در خود حل می‌کند. مواد آلی پیش از پیدایش نخستین گونه حاوی کربن و نیتروژن با ساختمانی حلقه‌ای چون پورین‌ها و پایریمیدیت‌ها بودند. ساختار‌های ابتدایی حیات گمان می‌رود زمانی در جایی پرآب شکل گرفته باشند.
به مرور در اثر واکنش مواد آلی مرکب مجموعه‌ای از عناصر در کنار یکدیگر قرار گرفتند و ساختمان کوچکی را تشکیل دادند که اساس حیات در زمین شده است. اما این ساختمان بدون عنصر کربنC براستی دوام نمی‌یافت و شاید هیچ‌گاه تشکیل نمی‌شد. فراوان‌ترین عنصر جهان هیدروژن  نیز در این فرآیند عامل بسیار مهمی ‌بوده است. مجموعا عناصر آب، هیدروژن، اکسیژن و کربن، 4عنصر اساسی در شکل‌گیری حیات محسوب می‌شوند. اتم کربن که در این مجموعه ویژگی بسیار مهمی‌ دارد با چهار پیوند می‌تواند به اتم متصل شود. از ترکیب عناصر مختلف با کربن است که مواد آلی ساخته می‌شوند. کربن توانایی این را دارد که عناصر مختلف را کنار هم قرار دهد.
ترکیبات بسیاری می‌توانند از اتم کربن به وجود آیند. همان‌طور که اشاره شد، اسیدهای آمینه از همین ترکیب‌های کربنی شکل می‌گیرند و اگر کربن را از این مجموعه‌ها حذف کنیم پایداری از میان می‌رود. بدون پروتئین‌ها نه شکل‌گیری حیات و نه ادامه آن امکان‌پذیر خواهد بود. پروتئین‌ها و لیپید‌ها در واقع اجزای اصلی سازنده غشای سلولند. تمام اینها از مجموعه اتم‌های کربن گرد هم آمده‌اند و حتی چربی‌ها نیز ساختاری کربنی دارند. لیپید‌ها از ترکیب اسید‌های چرب ساخته می‌شوند. ترکیب لیپید‌ها همان ترکیبی است که هیدرات‌های کربن دارا هستند. در واقع بر اساس این نظریه ملکول‌های آلی اجزای اصلی سازنده حیات هستند و موادی نظیر اسیدهای آمینه سازنده پروتئین‌ها منشا اصلی حیات در زمین هستند.
حیات، بدون آنزیم‌ها غیرممکن بود
مبنای علمی‌ پیدایش نظریه تکامل در محیط آزمایشگاه انجام گرفته است، چرا که اولین حیات احتمالا نزدیک به 4 میلیارد سال پیش رخ داده و موجب به وجود آمدن ملکول‌هایی شده است، اما متاسفانه تنها فسیل‌های مربوط به ملکول‌هایی که در 5/2میلیارد سال قبل وجود داشتند یافت شده است.
نتایج مطالعات آزمایشگاهی حاکی از این است که از اتحاد اسید‌های آمینه با یکدیگر، پلی‌پتیدها و ماکرو ملکول‌هایی شبیه پروتئین شکل گرفتند. تولید پروتئین اهمیت فراوانی داشت، چراکه بعضی از پروتئین‌ها به همراه بعضی فلزات توانستند فعل و انفعالات شیمیایی را سرعت بخشند، زیرا دارای خاصیت کاتالیزوری بودند. امروزه می‌دانیم یکی از مهم‌ترین خصوصیات آنزیم‌ها خاصیت کاتالیزوری آنهاست و این یکی از بارزترین نشانه‌های موجودات زنده است. مواد پیچیده از متحد شدن پورین‌ها و پایریمیدین‌ها به همراه قند و فسفات به دست آمدند. این مواد که نوکلئوتید‌ها نام گرفته‌اند، توانستند با یکدیگر ملکول‌های درازی به شکل زنجیر را تشکیل دهند. در پی این فرآیندها اسیدهای نوکلئیک، اسیدهای نوکلئیک بیشتر و پروتئین‌های خاصی را ایجاد کردند. حیات در واقع از ابتدای همین مرحله آغاز شده است.
حتی دانشمندان در پژوهشی تازه دریافتند انجام تمام واکنش‌های بیولوژیک در میان سلول‌های انسانی بستگی به وجود آنزیم‌های مخصوص آنها دارد که نقش میانجی برای انجام چنین واکنش‌هایی را ایفا می‌کنند. در واقع قدرت آنزیم‌ها به عنوان کاتالیزور باعث می‌شود که واکنش‌های بیولوژیکی انجام شوند.
جالب است بدانید بر این اساس محققان دریافته‌اند که بدون وجود یک آنزیم خاص، یک انتقال بیولوژیک که انجام آن در ایجاد عناصر سازندهDNA  وRNA  کاملا ضروری است، 78 میلیون سال طول می‌کشد. حتی واکنش‌های دیگر هم که به کمک آنزیم‌ها ظرف تنها چند میلی‌ثانیه صورت می‌گیرد در نبود آنها طبق محاسبات، نیمه عمری حدود 2 میلیارد و 3 میلیون سال یعنی معادل نصف عمر زمین خواهد یافت. کما این‌که وقتی در فرآیند تولید هموگلوبین و کلروفیل از آنزیم استفاده شود، تولید آنها در سلول به سرعت انجام می‌گیرد، در حالی که در مقایسه با شرایطی که در آنزیم برای انجام این واکنش وجود ندارد، زمان مورد نیاز مثل مقایسه قطر یک سلول باکتری در مقابل فاصله بین زمین تا خورشید است.
به نظر می‌رسد روند تکامل همچنان ادامه دارد. همان گونه که شرایط اولیه روی این کره خاکی از محیط اقیانوس، دما و ترکیبات موجود در جو نطفه اولیه حیات را تشکیل دادند و موجودات کربنی که در واقع هر موجود زنده‌ای را تشکیل می‌دهند پا به چرخه زندگی گذاشتند، بسیاری بر این عقیده‌اند که در ادامه نگرش‌های تازه‌ای نیز در ارتباط با چگونگی و محل شکل‌گیری مولکول‌های آتی به وجود خواهد آمد و چرخه تکامل ادامه خواهد یافت.

;ونه زایى و تنوع زیستى;

ترجمه: کاوه فیض اللهى
ادوارد ویلسون، مسئول افتخارى بخش حشره شناسى موزه جانورشناسى مقایسه اى و نیز استاد پژوهشى ممتاز دانشگاه هاروارد، پرچمدار جنبش تنوع زیستى و حفاظت در سطح بین المللى است و تاکنون جوایز پرشمارى از جمله مدال طلاى صندوق جهانى طبیعت را در سال ۱۹۹۰ به خاطر تلاش هاى حفاظتى اش دریافت کرده است.وى عضو هیات مدیره بنیاد حفاظت از طبیعت، حفاظت بین الملل و موزه تاریخ طبیعى آمریکا است. دو عنوان از کتاب هاى وى جایزه پولیتزر برده اند. آخرین کتاب وى «آینده حیات» (۲۰۰۲) نام دارد. گفت وگوى زیر از طرف سایت اینترنتى www.actionbioscience.org با وى صورت گرفته است.


• گونه زیستى چگونه تعریف مى شود؟
مفهوم گونه زیستى (biological species) مفهومى کلاسیک است اما در مورد گونه هایى به کار مى رود که به طریق جنسى تولیدمثل مى کنند و به این ترتیب تعریف مى شود: گونه یک جمعیت یا مجموعه اى از جمعیت هاى افراد است که آزادانه با یکدیگر تولیدمثل مى کنند. به عبارت دیگر گونه از نظر ژنتیکى عنصرى کم و بیش مجزا است که مستقل از دیگران تکامل مى یابد.

• این به معناى یک خزانه ژنى بسته است. آیا این مفهومى عام است؟
نه، عام نیست. از این مفهوم مى توان در مورد اکثریت قریب به اتفاق جانوران و بسیارى از گیاهان گلدار استفاده کرد. شاید در انواع بسیارى از جانداران میکروسکوپى نیز کاربرد داشته باشد. اما جانداران بسیار دیگرى، به ویژه در میان گیاهان و جانداران میکروسکوپى، هستند که این مفهوم را نمى توان در مورد آنها به کار برد یا در بهترین حالت با دشوارى مى توان به کار برد. بدیهى است اگر تولیدمثل جنسى نباشد، این مفهوم نیز به کار نمى رود. در مورد گونه هاى غیرجنسى، مى توان آنها را بر مبناى تفاوت هاى ژنتیکى، به شکلى دلبخواهى رده بندى کرد. براى مثال معیارى که در مورد باکترى ها به کار مى رود آن است که هرگاه دو سویه باکترى در ۳۰ درصد از DNAشان تفاوت نشان دهند، مى توان آنها را گونه هاى جداگانه اى در نظر گرفت. البته این عدد قراردادى است، اما در عین حال به طرز قابل قبولى عملى و قابل استفاده است.

• آیا زیرگونه (subspecies) را نیز مى توان به وضوح گونه(species) تعریف کرد؟
نه تا آن حد. به لحاظ نظرى زیرگونه یک نژاد جغرافیایى است. یک گونه ممکن است به چندین نژاد جغرافیایى تقسیم شود که در یک سرى صفات شاخص نظیر رنگ، طول بال یا عادت تولیدمثلى با یکدیگر تفاوتى پیوسته دارند. در مجموع زیرگونه با مشکلات بسیارى همراه است که آن را نسبت به گونه ترازى بسیار سلیقه اى تر مى سازد. یکى از این مشکلات آن است که صفات معمولاً مستقل از یکدیگر تغییر مى کنند. براى مثال یک گونه پروانه را در اروپاى شرقى در نظر بگیرید. ممکن است دریابید از نظر جثه جمعیت ها از شمال به جنوب رفته رفته بزرگتر مى شوند اما از نظر رنگ از شرق به غرب تیره تر مى شوند. بررسى دقیق تر ممکن است نشان دهد که آنها از جنوب شرقى به جنوب غربى روى بالشان خال هاى بیشترى دارند. در این وضعیت چه باید کرد؟ آیا باید یک یا دو صفت را برگزید و زیرگونه ها را بر اساس آن تعریف کرد؟ یا باید در ترکیب صفات بسیار کوشید و به این ترتیب آشفته بازارى از زیرگونه هاى بسیار ساخت؟ احتمالاً دشوارترین جنبه کاربرد مفهوم زیرگونه همین ناسازگارى صفات است. با این حال هنوز از زیرگونه استفاده مى شود و به ویژه در مورد نژادهاى جغرافیایى هنوز تا حدى معتبر است.

• در مورد گونه زمانى یا نیاکانى چطور؟
گونه زمانى (chromo species) صرفاً یک ضرورت علمى است زیرا باید میان جمعیت هایى که امروز زندگى مى کنند و جمعیت هایى که نیاى آنها هستند تمایز قائل شد. این جمعیت هاى نیاکانى از آنجا که در گذشته دور زندگى مى کردند با جمعیت هاى کنونى تفاوت بسیارى دارند. براى مثال ما به گونه Homo sapiens تعلق داریم _ و تقریباً به طور قطع مى دانیم که مستقیماً از گونه دیگرى به نام Homo erectus نسب گرفته ایم _ و بسیار ابهام آور و به طور شهودى نادرست خواهد بود که سعى کنیم آنها را با هم در یک گونه قرار دهیم. اگرچه Homo sapiens طى مراحلى از Homo erectus تکامل یافته است، نمى توان مفهوم زیستى گونه را به وضوح در این مورد به کار برد. با این حال مى خواهیم بین آنها تمایزى، هرچند قراردادى، ایجاد کنیم.

• منشاء تنوع زیستى چیست؟
پیش از هر چیز چرخه آشکارى است که گونه ها طى آن به منطقه جدیدى رفته و تنوع مى یابند. هنگامى که یک جزیره یا مجمع الجزایر تشکیل مى شود یا براى مثال منطقه اى در اثر یخچال یا سایر رویدادهاى بزرگ فیزیکى تنوع زیستى اولیه اش را از دست مى دهد، سیل گونه هاى مهاجر به سوى آن سرازیر مى شود. سپس با یکدیگر وارد تعامل شده و جامعه اى مى سازند که آن را یک اکوسیستم مى نامیم. چنانچه این منطقه جدید دست نخورده بماند، آنگاه طبق معمول این موارد، پرده اى از تکامل سریع با سازش گونه هاى جدید به این محیط به نمایش درمى آید. اگر وسعت منطقه کافى باشد و در آن بخش هاى مجزاى جغرافیایى که جمعیت هایى را بدون تماس با یکدیگر در خود جاى مى دهند به قدر کافى وجود داشته باشد، آنگاه پیدایش سریع گونه ها نیز به دنبال آن خواهد آمد. مثال کلاسیک آن هاوایى است. شواهد نشان مى دهند که این مجمع الجزایر به اشغال تعداد اندکى از گونه ها درآمد و آنها در مدت زمانى نسبتاً کوتاه به گونه هاى بسیار تکامل و تنوع یافتند. منظورم در زمان کوتاه، قرن ها یا هزاران سال است که در مقایسه با تکاملى که در بسیارى از نقاط دیگر جهان مى بینیم کوتاه است.فرآیند تنوع یابى سرانجام به سطحى مى رسد که در آن فون (مجموعه جانوران منطقه _ م) و فلور (مجموعه گیاهان منطقه _ م) پایدار شده و به ثبات مى رسند. در این هنگام هم سازگارى (coadaptation) رخ مى دهد یعنى وضعیتى که در آن گونه ها به هم وابسته اند، چنانکه یک گونه در تغذیه از گونه دیگر تخصص مى یابد. در این مقطع گونه زایى (speciation) کند مى شود. شبیه رشد یک جاندار است که در ابتدا با تجمع اجزاى جدیدى که با یکدیگر تعامل دارند سریع است و سرانجام به سطحى از بلوغ مى رسد که مى توان آن را براى مدت زمانى بلند حفظ کرد. مجموعه دیگرى از اصول تنوع زیستى با مقادیر یا آنچه مقادیر نهایى را تعیین مى کند سروکار دارند. براى مثال مى دانیم که جنگل هاى بارانى گرمسیرى نسبت به توندرا یا جنگل هاى مخروط داران نیمکره شمالى، در واحد سطح گونه هاى بسیار بیشترى دارند. تعداد گونه ها در یک سطح مشخص، براى مثال در یک یا صد کیلومترمربع، با نزدیک شدن به خط استوا پیوسته افزایش مى یابد. تعداد گونه ها از جزایر کوچک به جزایر بزرگ نیز همان طور که در جزایر کارائیب دیده مى شود، افزایش مى یابد.

• چه عواملى موجب این افزایش گونه ها مى شوند؟
ظاهراً سه عامل وجود دارد که عبارتند از انرژى، پایدارى و مساحت. هرچه انرژى بیشترى دراختیار جامعه تکامل یابنده گونه ها باشد، گونه هاى بیشترى پدید مى آیند. در استوا انرژى به اوج مى رسد. هرچه منطقه پایدارتر باشد، چنان که در نواحى داراى شرایط اقلیمى ثابت دیده مى شود، گونه هاى بیشترى تجمع مى کنند زیرا براى سازش و هماهنگى با یکدیگر زمان بیشترى دراختیار دارند. هرچه مساحت بیشتر باشد، جمعیت بزرگتر و متنوع تر است. براى مثال آمریکاى جنوبى نسبت به جزایر هند غربى گونه هاى بیشترى دارد. این سه نیروى محرک در مجموع بخش عمده تغییرات گونه ها در جهان را موجب مى شوند.

• رایج ترین نوع گونه زایى کدام است؟
اگر همان طور که بررسى هاى ما نشان مى دهد، گونه زایى همجا (sympatric) به این گستردگى در حشرات که متنوع ترین جانداران روى زمین هستند، رخ مى دهد، باید رایج ترین نوع گونه زایى باشد. بررسى پدیده گونه زایى همجا نسبت به گونه زایى ناهمجا (allopatric) که به آسانى و به وضوح مشاهده مى شود، دشوارتر است اما مى تواند بسیار رایج باشد، کسى چه مى داند. منظور از همجا، جانداران مشابهى در مجاورت یکدیگر است که به دلیل تفاوت هاى رفتارى، حتى با آنکه به لحاظ نظرى مى توانند، اما با هم تولیدمثل نمى کنند. منظور از ناهمجا، جانداران مشابهى است که گرچه به لحاظ نظرى مى توانند اما با هم تولیدمثل نمى کنند زیرا به طور جغرافیایى از هم جدا شده اند.


• این مکانیسم ها با چه سرعتى مى توانند گونه هاى جدید تولید کنند؟
فورى، به واقع در چند نسل. پیش از همه در گیاهان مکانیسمى به نام پلى پلوئیدى هست که در یک مرحله مى تواند سویه اى ایجاد کند که قادر نیست با گونه مادرى که از آن ریشه گرفته تولیدمثل کند. در واقع آن را گونه زایى فورى مى نامند. گونه زایى همجا نیز گاهى فقط چند مرحله تا تولید گونه جدید در مدت زمانى کوتاه طول مى کشد. براى مثال در بعضى انواع مگس سرکه، ممکن است یک سویه ترجیح دهد روى گیاه دیگرى تولیدمثل کند و این مى تواند در چند جهش رخ دهد. یا ناسازگارى ممکن است میان دوسویه اى وجود داشته باشد که تفاوتشان یک ژن یا تعداد بسیار اندکى از ژن ها است. این وضعیت ممکن است در مدت زمانى کوتاه در اثر جهش یا نو ترکیبى (recombination) ژن هاى موجود رخ دهد. به این ترتیب پیدایش گونه هاى جدید ظرف چند سال به لحاظ نظرى امکان پذیر است و احتمالاً تشکیل بعضى گونه ها با همین سرعت انجام مى شود اما مشاهده آنها در طبیعت دشوار است. مطمئن نیستیم که گونه زایى بسیار سریع واقعاً چقدر در طبیعت متداول است.

•در سال ،۱۹۹۶ شما و دکتر دانیل سیمبرلاف (Simberloff .D) براى تعیین حداقل اندازه بحرانى اکوسیستم ها آزمایشى انجام دادید. به چه نتایجى دست یافتید؟
مى خواستیم ببینیم گونه ها با چه سرعتى به یک جزیره خالى هجوم مى آورند و آیا مساحت یا فاصله در این کار نقشى دارند یا خیر. در این آزمایش ما سیستم فوق را با انتخاب جزیرک هاى حرا در دماغه فلوریدا و سپس تخلیه آنها از تمام جاندارانشان جز درختان، مینیاتورى و در واقع مدل سازى کردیم. سپس به مشاهده بازگشت حشرات نشستیم. در این آزمایش نتایج زیر به دست آمد:
۱- موجودات کوچک از جمله حشرات و عنکبوتان خیلى سریع بازمى گردند.
۲- روند پر شدن جزیره از گونه ها تا جایى ادامه مى یابد که تقریباً به تعداد گونه هایى که قبلاً داشت، برسد.
۳- هرچه منطقه براى گونه هاى مهاجر تازه وارد دورتر باشد، رسیدن به تعادل در آن منطقه بیشتر طول بکشد.
۴- گرچه تعداد گونه ها به سطح اولیه بازمى گردد اما ترکیب جامعه جدید با آنچه بود متفاوت است.
این با دریافت نظرى ما از روگشت (turnover) گونه ها، یعنى انقراض و به دنبال آن ورود گونه هاى مهاجر (و در بلندمدت، گونه زایى) سازگار است.

•آیا آستانه اى وجود دارد که زیر آن جمعیت ها در خطر حتمى انقراض قرار گیرند؟
بله. اندازه جمعیت براى بقا بسیار حیاتى است. به طور کلى هرگاه اندازه جمعیت از ۱۰۰ فرد کمتر شود، آنگاه افسردگى هم آمیزى (inbreeding depression) رخ مى دهد. و چنانچه در جمعیت ها ژن هاى زیان آور و مرگبار وجود داشته باشد، مثل ژن مسبب فیبروز کیستى در انسان، آنگاه میزان وقوع این صفت ژنتیکى افزایش مى یابد که به مرگ یا نازایى مى انجامد. در جمعیت هاى بزرگ احتمال آنکه یک ژن مرگبار بروز کند بسیار کم است. زیست شناسان حفاظت براى سلامتى ژنتیکى جمعیت ها قاعده ۵۰ تا ۵۰۰ را ملاک قرار مى دهند. همان طور که در کتاب «تنوع حیات» در سال ۱۹۹۲ نیز توضیح داده ام جمعیتى متشکل از حدود ۵۰ فرد تنها در کوتاه مدت کافى است و براى زنده و سالم نگهداشتن گونه تا آینده دور ۵۰۰ فرد لازم است.

•اگر گونه زایى مى تواند به سرعت رخ دهد چرا باید نگران انقراض گونه ها باشیم؟
به لحاظ نظرى مى تواند سریع رخ دهد اما محصول گونه زایى سریع به نسبت از تفاوت میان گونه ها خواهد کاست. براى مثال اگر دو گونه ماهى تنها در یک یا چند ژن از ده ها هزار ژنى که دارند با هم تفاوت داشته باشند، به احتمال زیاد تفاوت بسیار ناچیزى با یکدیگر خواهند داشت. این را با دو گونه اى مقایسه کنید که یک میلیون سال پیش از هم واگراییده و از نظر ژنتیکى در بسیارى از ژن ها و صفات خویش مستقل از یکدیگر تکامل یافته اند. چنانچه یکى از این دو گونه محو شود ما خیلى بیشتر ضرر خواهیم کرد تا آنکه یکى از دو گونه اى را از دست بدهیم که تنها تفاوت ناچیزى با هم دارند. به هر حال تفاوت میان گونه ها چه ناچیز باشد و چه آشکار هم اکنون در نتیجه فعالیت هاى انسان، با سرعتى که در بعضى جاها تا هزار برابر نرخ پیدایش آنها است ناپدید مى شوند. با این شتاب، مى توانیم در طول عمر یک انسان به آسانى نیمى از گونه هاى جهان را نابود کنیم. بسیارى از این گونه ها طى هزاران یا میلیون ها سال شکل گرفته اند. گونه هاى کاملاً متمایزى که مى توان آنها را در شواهد سنگواره اى ردیابى کرد، تا پیش از پیدایش انسان، تقریباً با آهنگ حدود یکى از هر یک میلیون گونه در سال ظاهر مى شوند. سریع ترین فرایندهاى گونه زایى نیز نمى توانند گونه هاى از دست رفته را از نو جانشین و رقم فوق را حتى دو برابر کنند.

•با توجه به اینکه انقراض در مقیاس جهانى رخ مى دهد، کدام مناطق از نظر حفاظتى باید در اولویت باشند؟
البته نقاط داغ (hot spots) نظیر جنگل هاى گرمسیرى. نقاط داغ زیستگاه هایى هستند که بیش از همه در خطرند و داراى بیشترین تعداد گونه هایى هستند که هیچ جاى دیگرى جز آنجا یافته نمى شوند. این مناطق عبارتند از جنگل هاى هاوایى و ماداگاسکار و بوته زارهاى غنى جنوب غربى استرالیا و آفریقاى جنوبى. طبیعت استوایى، نظیر آمازون و کنگو، آخرین جنگل هاى مرزى را در خود جاى مى دهد که مى توانند کلان فون (megafauna) یعنى پرندگان و پستانداران بزرگ را نگه دارند. حفاظت از این مناطق امرى حیاتى است. حوزه دیگر، سیستم هاى آب شیرین جهان است که عموماً فراموش مى شوند. این مناطق درخور توجه ویژه هستند زیرا در همه جا در نتیجه عواملى مانند آلودگى یا زهکشى به شدیدترین وجه مورد حمله و تعرض قرار گرفته اند. تراکم گونه هاى در خطر انقراض در واحد سطح در این سیستم ها از هر اکوسیستمى در جهان بیشتر است. همتاى آنها در اقیانوس آبسنگ هاى مرجانى است که درصد بالایى از آن اکنون نابود یا به شدت تخریب مى شود. آنها نیز در واحد سطح درصد بالایى از گونه هاى در خطر انقراض را در خود جاى مى دهند.

•در کتاب اخیرتان «آینده حیات» پنبه این افسانه را مى زنید که سیاست هاى زیست محیطى با رشد اقتصادى ناسازگار است. ممکن است کمى درباره اش توضیح دهید؟
منابع زنده جهان- اکوسیستم ها و گونه هایشان- هنوز عمدتاً ناشناخته هستند و از نظر منافعى که ممکن است براى انسان داشته باشند مثل تصفیه آب یا داروهاى جدید بسیار کم بررسى شده اند.بعضى بوم شناسان و اقتصاددانان برآورد کرده اند که ارزش کل این اکوسیستم هاى طبیعى، یعنى مبلغ مجموع خدماتى که به بشریت مى رسانند چیزى نزدیک به ۳۰ میلیون میلیون دلار است. این از مجموع تولید ناخالص ملى تمام کشورهاى جهان سر هم بیشتر است. و با این حال مجانى است!حفاظت و استفاده کامل تر از آنها به شیوه اى بدون مزاحمت و تحمیل از نظر اقتصادى براى ما ارزشمند است. نابودکردن آنها به منزله راندن بشریت به سوى دنیایى مصنوعى است که در آن ناچاریم خودمان شخصاً سیستم هاى آبى را مدیریت کنیم، غذایمان را تامین کنیم و به جاى آنکه براى تنظیم ترکیب جو به جانداران نیرومند متکى باشیم، خودمان با ابزارهاى مصنوعى هر روز این کار را انجام دهیم. آیا مى خواهیم زمین را به معناى دقیق کلمه به یک سفینه فضایى تبدیل کنیم که دائم نیاز به تعمیر و مراقبت دارد